Cohesie

Wat hebben sociale cohesie, kunst, winstdenken en accreditatie met elkaar te maken?

De zomereditie van Boekman (zie ook hier) gaat over sociale cohesie en de rol die kunst daarin kan spelen. Wat ik er onder meer uit heb gehaald is dat de vorming van sociale cohesie van buitenaf, eerder dan de bevestiging van bestaande sociale cohesie, plaats kan maken voor fundamentele veranderingen in een samenleving waarin plaats is voor de ander. Dat vergt een uitdaging van geldende zienswijzen, waarden en normen, wat op haar beurt vraagt om een open houding en bereidheid om een verrassende, schurende, soms irritante, onbekende nieuwe blik te geven op onze werkelijkheid.

Dat laatste is iets wat autonome kunstenaars kunnen: zich verbinden aan wat ze niet goed kennen, bevragen wat ze wel kennen en hun publiek confronteren met een nieuwe perceptie van de werkelijkheid.

… in de praktijk worden kunsten ondergebracht in het hokje waar waarde pas echt geldt als er sprake is van economisch gewin

Maar wat als de politieke koers in een land voor langere tijd dezelfde blijft, dezelfde politiek die bepaalt hoe en in welk mate zij de kunsten ondersteunt? Hoeveel ruimte kan een autonome kunstenaar daar dan in veroveren? De politiek verbindt zich dan het liefst aan kunst die haar eigen werkelijkheid bevestigt, die het economische en sociaal-maatschappelijke systeem bevestigt. Sterker nog, in de praktijk worden kunsten ondergebracht in het hokje waar waarde pas echt geldt als er sprake is van economisch gewin.

De politiek verbindt zich dan het liefst aan kunst die haar eigen werkelijkheid bevestigt…

Dat economische verhaal kennen we en het vindt een echo in de samenleving. Het is soms schokkend om te zien hoe personen en instellingen zonder scrupules en verwijzend naar de liberale economie over de ruggen van kunstenaars geld proberen binnen te harken. Het meest recente voorbeeld daarvan is de verkoop van accreditaties aan beeldend kunstenaars. Wat betekent dat? Is dat nodig? Wie accrediteert de accrediterende instelling? En wie vraagt er überhaupt naar een dergelijk accreditatie? Het lijkt mij dat hier maar één doel geldt, en dat is niet het belang van de kunstenaar, maar eigenbelang in de vorm van geldelijk gewin.

Tip: zet er een fonds mee op dat beeldend kunstenaars ondersteunt die respectvol schuren, die irritant zijn en alles bevragen wat we doen, kritiek leveren, ons wakker schudden en laten nadenken

Het past natuurlijk perfect binnen onze op winst gerichte cultuur: winst als doel, voorbijgaand aan inhoud en empathie. Misbruik maken van economisch zwakkeren is in deze werkelijkheid iets wat prima is. De winst wordt schaamteloos opgestreken.
Wat doet die accrediterende instelling eigenlijk met het geld dat het verwerft? Tip: zet er een fonds mee op dat beeldend kunstenaars ondersteunt die respectvol schuren, die irritant zijn en alles bevragen wat we doen, kritiek leveren, ons wakker schudden en laten nadenken, die voorkomen dat we in slaap vallen en voorkomen dat we alsmaar net tevreden genoeg zijn met hoe ‘het’ nou eenmaal is of juist zo ontevreden dat we dingen aanschaffen die we helemaal niet nodig hebben.

Meer Covers & Opinie

ADVERTENTIES