Walking on Turtle Island

MAWA Winnipeg: Mentoring Artist for Women’s Art is een kunstcentrum in Winnipeg gerund door vrouwelijke kunstenaars dat zich inzet om vrouwen en non-binaire personen verder te helpen in de kunst. Jaarlijks biedt MAWA een residency aan voor internationale kunstenaars (vrouwelijk en non-binair). Een maand lang verblijft een gastkunstenaar in het appartement van MAWA om te reflecteren op het werk, onderzoek te doen, te experimenteren, nieuwe werk te maken, et cetera.

Mijn AiR programma bij MAWA was gepland in juli 2020. Vanwege de Covid-19 pandemie werd het steeds uitgesteld, maar in 2022 kon ik eindelijk naar Winnipeg reizen om daar de hele maand mei te verblijven als gastkunstenaar.

Ik was nog nooit in Canada geweest, dus ik wilde vooral de tijd benutten om rond te kijken en inspiratie op te doen. Turtle Island noemt het inheemse volk het continent van Noord-Amerika. Lopen is de beste manier om er dingen te zien. Daarom noemde ik dit project ‘Walking on Turtle Island’.

Gastvrijheid en vriendschap

Dankzij de gastvrije ontvangst van MAWA voelde ik me snel thuis in Winnipeg. Mijn appartement was boven het kantoor van MAWA. Adriana Alarcon, de coördinator, heeft wat praktische dingen geregeld zoals een telefoon en een buskaart. Natasha Boone, mijn ‘Winnipeg Ambassador’, was fantastisch en wees mij de weg in de stad.

Meerdere keren ging ik op pad met haar, haar man en zoontje en we hadden het erg gezel-lig samen. Via MAWA leerde ik ook mensen kennen en met de hulp van mijn nieuwe vrienden kon ik veel interessants zien en beleven.

MAWA activiteiten

MAWA heeft een kalender vol activiteiten, niet alleen op het gebied van kunst en gender issues, maar ook de inheemse cultuur staat op de agenda. Ik heb meegedaan aan twee workshops, namelijk ‘Cross-culture beading’ en ‘quilling’. Bij beading leerden we de inheemse kraaltechniek.

De quill workshop werd door MAWA georganiseerd in samenwerking met het Manitoba Museum. De begeleidende docente was Jennine Krauchi, een bekende Metis kunstenaar. Het is een soort boorduurtechniek, maar dan met de schacht van stekels van stekelvarkens in plaats van kralen of garen. In twee dagen leerde ik samen met circa dertig deelnemers (vooral inheems van afkomst) het proces, van oogsten, schoonmaken tot verven en tenslotte een werk maken. We kregen tussendoor ook een rondleiding in het lab van het museum door condervator drs. Mathews en we konden prachtige antieke inheemse kunst bewonderen.

Vanwege Covid-19 was er een klein publiek bij mijn artist talk. Ik heb aan de hand van dia’s verteld over mijn ‘ reis’ als kunstenaar door de jaren heen. De reacties waren heel positief. Hierna ontstonden er leuke ideeën voor activiteiten voor mijn residency. Een dagtrip werd gepland samen met Adriana en haar vriendin Lucy Pavez (kunstenaar) naar Steep Rock, drie uur rijden vanuit Winnipeg. Via Adriana kwam ik in contact met Ariel Gordon en Sally Ito, twee schrijvers en dichters met wie ik langs de Rode Rivier zou gaan schatten zoeken (mudlarking).

De diversiteit in de kunst van Winnipeg

Onder andere op de ‘First Friday cultuur route’ zag ik dat er diverse kunstinstellingen zijn voor kunstenaars van verschillende groeperingen, zoals MAWA voor vrouwen en een galerie voor kunstenaars met een beperking ‘Arts Access Ability Network Manitoba’. Op uitnodiging van Adriana en Lucy heb ik de opening bezocht van Mujer Artista-la Cura/the cure, een heel interessante tentoonstelling van een groep Latijns Americaanse vrouwelijke kunstenaars. Hoewel ze gescheiden opereren, hebben de verschillende kunstinstellingen wel onderling contact met elkaar.

Het inheemse volk en de cultuur, de geschiedenis en nu

The Fork, waar de rivier Assiniboine en de Red River samenkomen, is het hart van Turtle Island volgens het Anishinabe volk. Deze historisch plek kent een lange geschiedenis van zesduizend jaar. Op deze belangrijke plek heeft de Canadese regering, met de toestemming van het inheemse volk, het Canadian Human Rights Museum gebouwd. Tijdens een bezoek aan dit museum en een wandeling langs de rivier, waar veel informatieborden zijn te vinden, hebben me veel van geleerd van de geschiedenis van dit land, veelal over de onderdrukkingen en discriminatie van de etnische minderheiden, in het bijzonder het inheemse volk.

Er is hoop voor een betere toekomst

In de stad liepen (zwierven) er veel inheemse mensen rond. Ze leken verdwaald te zijn. Vlak bij mijn apartement was de voedselbank voor daklozen en verslaafden. Op de laatste vrijdag liep ik er langs om de muurschilderingen te bekijken. De kleurrijke muurschilderingen vormden een scherp contrast met de zwervers die er liepen of zaten. Veel van hen inheems. De bekendste muurschildering van de stad is de mending (het herstel), met een meters hoge inheemse vrouw die met naald en draad een gebroken hart aan het dichtnaaien is. De Canadese regering heeft de onderdrukking van het inheemse volk in de koloniale geschiedenis erkend en praat nu over reconciliation (verzoening). Bij officiele openingen van exposities en op websites van musea wordt nadrukkelijk vermeld dat men op Treaty 1 land staat, het originele land en water van de inheemse volken. De hele inheemse gemeenschap heeft zwaar geleden en het proces van helen zal nog generaties duren.

Ondanks de zware geschiedenis en de huidige omstandigheden leeft de prachtige inheemse cultuur en kunst voort. In Winnipeg Art Gallery is de grootste collectie Inuit kunst van het continent. Bij de Crosscultural Bea-ding en Quill Workshop heb ik gezien hoe mensen zich met enthousiasme inzetten voor het behoud van de inheemse kunst en cultuur. Er is hoop voor een betere toekomst.

Wandelingen

Samen met Adriana en Lucy bezocht ik Steep Rock, bekend om de mooie klif bij het meer Manibota. Die dag was het koud en het regende. Er lag ijs op het meer. Gelukkig was er een pavilioentje bij het water waar we konden picknicken voordat we gingen wandelen. De Latijns-Amerikaanse meiden hadden veel lekkers meegenomen met warme thee. Vanwege het weer waren er weinig toeristen en het landschap was beeldschoon en sereen. Samen in de stilte luisterden we naar het gerinkel van de ijsstukjes in het water, een bijzonder moment.

Later ging ik met Lucy nog een dagtrip maken naar Narcisse Den (voor het natuurwonder met duizenden parende slangen) en het Winnipeg Meer (lekker zonnig en voorjaars). Vanwege het hoge water waren de slangen nog niet echt actief, maar alleen de natuur was al zeer de moeite waarde.

Terugkijkend zag ik dat er bijna elke dag een activiteit was waarbij ik iets nieuws te zien en te leren kreeg

In de stad heb ik meerdere keren gewandeld langs de rivieren the Red River, Assiniboine River en ook in natuurparken. Door het hoge water stonden in het bijzondere landschap de bomen in het water. In Canada leven de wilde dieren ook in de stad. Bij mudlarking heb ik een bosmarmot gezien. Eekhoorns zijn overal evenals Canadese ganzen (de Canadese mensen haten ze). In het kleine bos Bois-des-Esprit stond ik ineens oog in oog met een ree.

Gevonden schatten

Terugkijkend zag ik dat er bijna elke dag een activiteit was waarbij ik iets nieuws te zien en te leren kreeg. Ik heb wel wat getekend in mijn schetsboek, maar heb vooral veel foto’s gemaakt. Manitoba is rijk aan inheemse legendes en beladen met het zware koloniale verleden. De geschiedenis is zichtbaar en voelbaar in het landschap. De kennis en beelden die ik verworven heb vormen inspirerende materialen voor nieuwe werken. Met een koffer vol schatten keerde ik terug naar Nederland.

Vervolg

In Dollarama, een Canadese versie van de Action in Winnipeg, heb ik kleine houten paneeltjes gevonden voor hobby schilderen. Een langwerpig paneeltje heeft ongeveer het formaat van mijn smartphone. Het idee is ontstaan om een serie van eenendertig paneeltjes te maken met het landschap van Manitoba als thema. Het aantal symboliseert de eenendertig dagen van de residency. Door het schilderen wandel ik weer in het landschap. De serie noem ik Walking on Turtle Island – Treaty 1 landscapes.

Links

mawa.ca

yansuiling.com