Het project Push/Pull/Present, onderdeel van het talentontwikkelingsprogramma Artist in Space van de Noordenaars, is ontwikkeld door steuninstellingen K&C Drenthe en Keunstwurk en uitgevoerd door het CBK Emmen met daadkrachtige steun van K&C. Kunstenaars uit Drenthe, die op een open call reageerden, werden geselecteerd door vertegenwoordigers van K&C, Keunstwurk en de residencies LIA in Leipzig, Het Wilde Weten in Rotterdam en AADK Spain. In december 2020 reisde Loes Heebink af naar LIA in Leipzig. In januari was Gejan Stol te gast bij Het Wilde Weten in Rotterdam en Esther Schlebos vertrok in februari 2021 naar Murcia AADK.
De Berg
Onze eerste ontmoeting is online en we hebben meteen een klik met elkaar. We ontdekken dat in ons werk De Berg een belangrijke rol speelt, figuurlijk als verbinding van aarde en hemel, in het onderzoeken van hoogtebeleving of letterlijk door fascinatie van rotsformaties.
We staan letterlijk en figuurlijk voor een berg werk. Extra voorbereidingen door de covidpandemie, zoals op de plaats van bestemming komen, samen met een actuele gezondheidsverklaring en wat neem je mee aan materiaal, wetende dat de winkels gesloten zijn. We vertrekken ieder op een ander tijdstip en houden intensief contact via Whatsapp en Skype.
We ontdekken dat in ons werk De Berg een belangrijke rol speelt
Loes is gefascineerd door opgestuwde tektonische platen die bergketens en vulkanen vormen. Het omgekeerde proces vindt plaats in de bruinkoolmijnen nabij Leipzig. Het uitgraven van bruinkool vormt een omgekeerde berg waar de opkomende zon langzaam in kruipt. Naast de ontwakende vogels in de ochtendstilte van de vrieskou, hoor je schrapende machines in de verte en soms een sirene.
Gejan, de ene dag verhoudt ze zich tot de hoogtes en de stapelingen van de stad Rotterdam, een andere dag met de fiets naar de Kop van Zuid waar de wind, het water en Hollandse wolkenluchten imponeren. Iedere verandering van positie in de stad levert nieuwe gezichten, spiegelingen en duizelingwekkende hoogtes die elkaar afwisselen met ongeziene elementen en momenten.
Esther verblijft in het plaatsje Blanca. Omringd door de Peña Negra in de Ricote Vallei staat zij oog in oog met zwart vulkanische gebergte. Als ze de achterdeur uitstapt zet de berg zijn voet dwars. Ze bestudeert de formaties, de structuren en de kleuren van het gesteente in zuidelijk licht. In de nacht hoort ze het gerommel van afbrokkelend gesteente dat tegen haar achterdeur ‘klopt’.
Onderzoek in isolatie
Het werken voor een bepaalde periode in een residency vraagt om een nieuwsgierige houding en openheid om een verbinding aan te gaan met de omgeving en de mensen. Ten tijde van de beperkingen van de pandemie is de uitdaging groot om de schaarse mogelijkheden te benutten.
Loes start met een hele verzameling schetsen en een hoofd vol ideeën. Ter plekke heeft ze de mogelijkheid om met een auto de omgeving te verkennen en de bruinkoolmijnen ten zuiden van Leipzig worden haar domein van inspiratie. Ze werkt een selectie van essentiële beelden uit binnen het project Sky Kisses Earth.
Gejan gebruikt in haar sculpturen en installaties altijd aanwezige materialen, maar de beperking is dat ze nu met rollen papiertape uit de supermarkt moet werken. Ook brengt de Rotterdamse restmaterialen shop SCRAPXL haar een schat aan materialen en objecten die ze na het project terug kan brengen.
Het werken voor een bepaalde periode in een residency vraagt om een nieuwsgierige houding en openheid om een verbinding aan te gaan met de omgeving en de mensen
Esther werkt in eerste instantie met een paar materialen die ze wél in het vliegtuig mee kon nemen. Het postpakket met doek, olieverf en medium zijn niet aangekomen. Haar gebrek aan materialen dwingt haar uit haar comfortzone te stappen. Ze keert terug naar het tekenen en schetsen met het oer oude product houtskool dat wonderwel goed past bij de donkerte en zwaarte van de bergen.
Weids uitzicht
Een werkperiode in een artist-in-residency biedt mogelijkheden tot reflectie als een waardevol en essentieel onderdeel van de kunstenaarspraktijk. Het gaan naar een plek waar je in alle rust diepgaand kunt kijken, alleen, maar ook met anderen, geeft een weids uitzicht. Zoals bovenop de bergtop. Door rust, ritme en concentratie kunnen elementen die eerder buiten het beeld vallen opgemerkt worden en zaken waar we aan voorbij lopen of waar we geen tijd voor hebben zich aandienen.
Voor Loes is deze overview de gelegenheid om te onderzoeken hoe autonoom haar beelden als onderdeel van installaties zijn en te vertrouwen op de kracht van deze beelden. Om vervolgens tot de conclusie te komen dat zij toch uiteindelijk een installatiebouwer is, die een verbinding met de omgeving en de ruimte zoekt.
Een werkperiode in een artist-in-residency biedt mogelijkheden tot reflectie als een waardevol en essentieel onderdeel van de kunstenaarspraktijk
Gejan komt tot de ontdekking dat de foto’s die ze maakt van biomassa’s in Drenthe allen landschappelijk en horizontaal zijn. In tegenstelling tot de foto’s van de stedelijke hoogbouw in Rotterdam. Vanuit hier is ze een onderzoek gestart naar horizontale en verticale bewegingen in de ruimte. Focussend op het kijken kan ze steeds bewuster keuzes maken en woord geven aan datgene wat ze ziet. Met een installatie als resultaat.
Esther is door de beperkende omstandigheden back to basic gegaan en heeft daardoor kunnen onderzoeken en focussen op datgene wat zij essentieel vindt om in haar werk vast te leggen. Niet alleen het vastleggen maar ook het abstraheren en durven benadrukken en of loslaten.
De bubbel
Het leven in de ‘pandemiebubbel’ van de residency gemeenschap geeft enerzijds beperkingen, geen mogelijkheid om een nieuw netwerk op te bouwen, musea en galerieën te bezoeken, anderzijds geeft het juist meer diepgang in het werkproces mede door gesprekken met de aanwezige andere kunstenaars en coaches.
Voor Loes zijn de coachingsgesprekken en atelierbezoeken, de momenten om elkaar te leren kennen en ervaringen uit te wisselen, vooral om haar visies aan te scherpen. Deze kleine groep LIA kunstenaars worden voor even familie. De feestdagen in lockdown, worden met internationaal samengestelde kerstdiners gevierd.
Gejan treft in Rotterdam bij Het Wilde Weten een internationaal kunstenaarsklimaat. De coronaproof tips waar te gaan en staan in de stad heeft ze ter harte genomen. Rotterdam in lockdown is een ongekend avontuur. Ze heeft coaches en collegakunstenaars kunnen uitnodigen voor een studiobezoek en de één op één contacten zijn intens, stimulerend en verrijkend.
Voor Esther zijn haar coaches de omringende bergen in het zwarte landschap. Gewapend met een loep kan ze focussen op de beweging van micro naar macro waaruit blijkt dat groot en klein in deze wereld niet veel van elkaar verschillen. Daarbij kreeg zij naar behoefte tevens praktisch coaching hoe om te gaan met social media.
Moving Mountains
Het zal nog drie maanden duren voordat we elkaar live gaan ontmoeten. Ondanks of juist dankzij de virtuele vorm van communicatie in tijden van Covid, hebben we een bijzondere band opgebouwd die nog steeds voortduurt. De intensiteit van gesprekken en het afstem- men van ideeën en visies heeft vorm gekregen in een extended residency. Onze gezamenlijke tentoonstelling P/P/P Moving Mountains in het CBK, De Fabriek in Emmen.
De constructie van de Fabriek is leidend geweest voor ons werk. We hebben een sonar beeld met kalibratie aangebracht, waarbij het afstemmen op elkaars werk tot uitdrukking komt. In Kariatiden of Art hebben we het dak van de Fabriek letterlijk op onze schouders en hoofd gedragen. Enerzijds onder- zoek naar vorm en constructie, maar zeker een politiek statement, het belang van kunst.
Ondanks of juist dankzij de virtuele vorm van communicatie in tijden van Covid, hebben we een bijzondere band opgebouwd die nog steeds voortduurt
De samenwerking in de extended residency heeft uitdagingen maar ook voor elk van ons heeft deze periode nieuwe wegen en invalshoeken opgeleverd.
Loes heeft haar project Sky Kisses Earth verder vorm kunnen geven. Ook met waardevolle toevoegingen van aanwezige nieuwe site specific situaties zoals de Inverted Mountain met nieuwe contacten om verder te werken aan haar project.
Gejan heeft haar onderzoek kunnen voor- zetten door zich te verhouden tot de verticale beweging van de aanwezige lift, in de 9.50m hoge liftschacht. En door zich verticaal op haar rug over de vloer voort te bewegen kan ze haar snelheid vergelijken met de snelheid van deze lift.
Esther heeft tijdens de extended residency een muurtekening van 5 meter bij 2.80 meter in houtskool neergezet en heeft daarmee een stukje van de Peña Negra op een vlakke wit-te muur weten weer te geven. Het tekenen met houtskool is iets dat zeker navolging gaat krijgen.
www.cbkemmen.nl
www.estherschlebos.nl
www.gejanstol.nl
www.loes-heebink.nl