Dat we sinds augustus 2012 wonen in een nomadisch, off-grid1, sociaal-cultureel project, de zogenoemde mobi[01] is de eerste manifestatie van The Mobiation Project2. De mobi[01] is, door er op openbare plekken in te wonen, ook een ‘open huis’. De locaties van de mobi[01] worden bepaald door de uitnodigingen en de locaties bepalen welke rol we spelen. Tijdens een festival wordt de mobi[01] een podiumtent, een live-onderdeel / performance / kunstobject; tijdens een kunsttentoonstelling met ‘Urban Outsiders’ als thema wordt het een informeel buurthuis in een speeltuin die een buurttuin wil worden; het wordt een gemeenschapskatalysator op een stedelijk zandvlakte waar gebouwd wordt en de eerste tekenen van bewoning zichtbaar zijn. Enzovoort. Op elke locatie, leven we ons leven als een ‘test-pop’ met onze aanwezigheid als impuls voor verandering en onze wens naar een betere wereld als stimulans.
Wonen in een ongewone structuur in het openbaar betekent dat onze levensstijl te zien is, te bekritiseren en intiem te ervaren. We stimuleren mensen, gewenst en ongewenst, om in gesprek te gaan, niet alleen over onze, maar ook over hun manier waarop ze de wereld om hen heen aanpakken. Dit voortgaande gesprek en deze interactie is de diepere laag, het doel, van The Mobiation Project.
Via een andere laag van het project geven we onze reactie op de wereld een plaats, een geluid en een beeld, waarmee we tegemoet komen aan onze behoefte deze reactie te laten gezien. Door middel van infiltratie in een buurt, door de ‘doe-het-zelf-hack-cultuur’ in de schoten van de mensen te werpen en door een ‘niet-te-categoriseren-imago’ trekken we mensen op een laagdrempelige manier mee in een gesprek, een discussie of een wederzijdse vertelsessie.
Niet-commerciële ruimten en ervaringen worden schaars in de hedendaagse maatschappij. Als reactie daarop bieden de Mobiators een intieme plek waar niets wordt verwacht, waar alles kan, waar geld geen rol speelt, behalve in een dialoog over leven zonder geld. Daar zijn tegenwoordig allerlei woorden voor – the gift economy, the collaborative commons, transition towns movement, burger- versus consumentschap, zelfs permaculture. Voor onskomt het allemaal neer op menselijkheid, compassie en liefde, liefst zonder de hippie-ondertoon. We geven onze aandacht, onze tijd, een kopje thee en, soms, als het uitkomt een maaltijd aan de bezoekers. Simpel, eerlijk leven, je shelter in eigen handen hebben, geen hypotheken, geen nutsvoorzieningen…
Dat doen we graag, en liefst op ludieke en zichtbare manieren. Zoals ook al gebeurt in alle zogenoemde vrijplaatsen. Maar hoeveel middle class kinderen uit een kleine buurt in Amsterdam Watergraafsmeer kennen Ruigoord of het ADM terrein? De wereld van de vrijplaatsen wordt niet door de gewone burger gefrequenteerd. Dat is niet te wijten aan beleid, eerder aan een normaal sociaal fenomeen: mensen blijven het liefst in eigen kring, ook in de stad.
Wij brengen de wereld van de alternatievelingen, de krakers, de off-gridders, de randburgers, de bergkluizenaars, de hippie-Portugese eco-gemeenschappen naar de buurt toe. Omdat we vinden dat er een productieve en interessante kruisbestuiving kan ontstaan. Om geloofwaardig te kunnen zijn en om eerlijke conclusies te kunnen trekken moet de beleving van het project authentiek zijn. Geen decor, geen ander huis om naar te kunnen ontsnappen, geen uitgeschreven theaterstuk – in elk geval niet in deze fase.
The Mobiation Project is gaandeweg een intens veldwerk geworden dat tevens dienst doet als achtergrond voor een alter-ego: de straffe, hardcore wereldverbeteraar van de toekomst, die tot leven komt in een semi-autobiografische, futuristische, sci-fi, geïllustreerde roman / kookboek / handboek over de mogelijke toekomst van het project. Over de ‘ik’ die ik had willen zijn: actiever, knapper, slimmer, creatiever, moediger, eigenwijzer en nog veel meer ‘van dattum’ – allemaal vanzelfsprekende verbeteringen. Zij beleeft, ervaart en leert dingen in een wereld die langzaam naar de kloten gaat, Mad Max scenario’s komen eraan te pas en de Mobiators bereiden zich voor, als hippe, anarchistische sociaal bewuste veganistische doomsday preppers, om toch maar een categorie te noemen.
De roman, het schrijven en maken ervan, wordt een project op zich, maar dient ook als een manier om de boodschap te dragen. Het biedt een ander medium en platform waarmee het verhaal verteld kan worden. Bij het begin van het schrijven was er een tastbare scheiding tussen de ik van nu en de stralende voorgestelde toekomstversie. Zij woont in een nomadisch socio-cultureel project die uiteenvalt in verschillende contexten en begeleidt het overleven met elkaar.
Sinds ik The Mobiation Project ‘bewoon’ is de scheiding tussen de twee levens aan het vervagen. Langzamerhand is er een routine, een script ontstaan, verhalen die werken, commentaren die triggeren, provoceren, tot rust brengen. Ik word een karikatuur van mijzelf. Jezelf als karakter in je eigen levende verhaal bekijken is een bijzonder ervaring – een boeddhistische oefening in het beleven van jezelf van buitenaf; wat geinig is benadrukken, wat heftig is veranderen of slikken, wat werkt voortzetten, wat mist toevoegen. En, tekst voor tekst, hoor ik en zie ik aspecten van het ikke 2.0 overvloeien naar het oudere model.
Deze karikaturisering is ook te vinden in de manier van omgaan met het publiek… zelfkritische grapjes maken, heel open zijn over de relatie tussen mij en mijn vriend, met een tragikomische ondertoon – als mensen lachen, wordt er wat onthouden. En we hebben wat te vertellen, denken we. We willen niet preken, maar we willen wel andere mensen stimuleren en een duwtje geven.
Het dagelijks leven in een project van de toekomst is intens en all-consuming. Erover te kunnen schrijven, met het perspectief gericht op een fictieve toekomst, vraagt zo nu en dan om een andere omgeving, een die dieper geworteld is in het nu, waardoor je de bron van de onrust beter kan voelen. Daarom was ik een maand in Ierland en daarom was ik twee maanden in de bossen in de Dordogne. In Ierland, tussen de schrijfsessies door, was ik op zoek naar een mogelijk locatie voor een project als de mobi[01], gaf ik presentaties en legde ik het project uit aan iedereen die het horen wilde. Zoals altijd was er een cliché aan confrontaties met het land van herkomst, existentialistische oervragen over de verbinding van een landschap met een volk, terwijl je druk bezig bent met een semi-Jainist ontbindingsproces, ont-worteling en het toegeven aan een idee, een concept. De geschreven verhalen die boven kwamen waren hard, cynisch en brutaal; de songteksten provocerend en niet-vergevend.
Midden in de bossen in de Dordogne was de zachtaardigheid en het overleven sterker – het veldwerk meer hands-on: recepten van wild eten, sleutelen aan een door een fiets gedreven wasmachine, het ontdekken van kokosolie als afweer tegen teken, een gevonden roadkill meenemen, deze verwerken en dromen van het pekelen van de vachten en het naaien van nuttige spullen van het zachte leer. Een heldin verschijnt in die wereld als een neo-primitieve geduldige en rustgevende leider, een (bewust) kinderloze moederfiguur. In deze setting, voor de eerste keer, kreeg ik het gevoel een Mobiator te zijn, zonder de mobi[01]. De lichte vrees dat het te veel om de structuur (de mobi[01]), het beeld draaide, werd nu weggespoeld door frisse lucht en pseudo-isolatie. Ik had gedacht dat dit alleen tussen de scheve muren van de mobi[01] kon gebeuren, dat het daar aan gehecht en verbonden was. Na twee verblijven, de eerste waar ik vandaan kom, en de tweede waar ik heen zou willen, weet ik dat dit ook buiten de schil van de mobi[01] gebeurt.
We zijn de Mobiators geworden. Wij maken mooie dingen voor een wereld die eraan komt. We genieten ervan, ondanks het duistere en donkere pessimisme – de heftige tijden komen eraan; pak het aan met een eigen stijl en overtuiging; en een knipoog … neem jezelf vooral niet al te serieus.
We zingen er liedjes over, we fietsen in gehackte bakfietsen, zeefdrukken, stickeren, stempelen, tatoeëren. We praten er constant over, formeel en informeel… het is een voortdurende live performance geworden, of misschien wel een laat-gerealiseerde natte tienerdroom? Een reality-tv show zonder camera’s en voor jou alleen. We zijn de al-zo-bekende-sterren van ons eigen nog-niet-gemaakte making-of filmpje. En het werkt. Mensen worden geraakt.
[voetnoten]
[1] Off-grid kan twee betekenissen hebben. Voor ons geldt het meest gangbare het sterkste – het niet aansluiten op gemeenschappelijke en publieke voorzieningen zoals water en stroom. De tweede en meer controversiële betekenis houdt in dat je jezelf uitsluit van het gehele bestaande economische en overheidssysteem. Dat wil zeggen, geen bankrekening, geen inschrijving, geen paspoort, je naam uit alle databases weren. Wij hebben de neiging om de conspiratorial aspecten van het systeem te voelen en zien, en een van de ideeën achter het opzetten van een stichting voor het project was dat wij als individu zouden kunnen wegblijven uit het systeem terwijl de stichting zou blijven draaien. Off-grid op deze manier wordt vaak gezien als een bescherming van je toekomstige zelf, die woont in een wereld van quarantaines, van voedselonzekerheid, wateroorlogen en onvermijdelijke extreme ‘burger controle’.
[2] Mobiation is een bedacht woord met een Engelse achtergrond – het is een combinatie van mobile en atelier – mobiat. De mobi[01], de eerste manifestatie van het project, is dus een mobiat. Verder zijn er het werkwoord to mobiate; de zelfstandige naamwoorden, mobiator, mobiation, enzovoort.
Dutch 
English