Wat te doen met uitstelgedrag?

Voor deze Artist Meeting nodigden de organisatoren een procrastination coach uit. Procrastination is een Engels woord dat naar het Nederlands het beste is te vertalen als uitstelgedrag. Coach Angela van Son is daarin gespecialiseerd en deed tijdens deze Artist Meeting meerdere tips & tricks van de hand met als doel inzicht te krijgen in de triggers en oorzaken van uitstelgedrag.

Goed om te weten: uitstelgedrag is menselijk

De definitie van uitstelgedrag is: “Het vrijwillig uitstellen van een voorgenomen handeling, ondanks de verwachting dat men slechter af zal zijn door het uitstel”. Het internet staat vol met tips, maar die helpen beter als je eerst de oorzaken en triggers van je eigen uitstelgedrag leert herkennen. Goed om te weten: uitstelgedrag is menselijk en uit onderzoek blijkt dat strenge zelfkritiek averechts werkt. De oplossing ligt in maatwerk, daarom is het belangrijk om aan je ‘persoonlijke gebruiksaanwijzing’ te werken.

Triggers

Om te beginnen is het interessant om te onderzoeken hoe je je uitstelgedrag faciliteert, oftewel welke andere activiteiten je gaat doen in plaats van de voorgenomen taak. Bijvoorbeeld gamen, scrollen, tv kijken, opruimen of je storten op taken met minder prioriteit. Soms heeft het uitstellen van de taak een functie. Zo kan het opruimen van je atelier een aanloop vormen naar het werk zelf: het is dan een ritueel om op gang te komen en concentratie op te bouwen, en dus een voorbereiding op de taak.

Soms heeft het uitstellen van de taak een functie

Slaap je uit terwijl je van plan was om vroeg op te staan? Waarschijnlijk heb je wat meer rust nodig. Als je veel op social media zit, heb je misschien behoefte aan contact of inspiratie. En als je het inkomen nodig hebt, is het normaal om prioriteit geven aan betaalde opdrachten boven vrij werk.

Of het uitstellen problematisch is, kan je vooral achteraf merken: voelt het alsof je een bewuste keuze hebt gemaakt, of overheerst een rotgevoel omdat je niet hebt gedaan wat je je hebt voorgenomen? Probeer niet boos te zijn op jezelf. Beter kun je uitzoeken welke behoefte of emotie achter het faciliterende gedrag schuilgaat.

Of het uitstellen problematisch is, kan je vooral achteraf merken

Voor veel kunstenaars kan het moeilijk zijn om taken uit te voeren die buiten de kern van het kunst maken liggen: netwerken, promoten, verkopen, subsidies aanvragen, een website en social media onderhouden. Dat is logisch: het is vaak niet waar je als kunstenaar goed in bent. Wat ook vaak voorkomt, is dat kunstenaars heel lang in de voorbereidende fase blijven hangen voor ze aan de slag gaan: schetsen, over het concept blijven nadenken. Daar kan een vorm van emotie achter zitten, zoals onzekerheid of de angst om te falen.

Wat ook vaak voorkomt, is dat kunstenaars heel lang in de voorbereidende fase blijven hangen

Veel voorkomende triggers van uitstelgedrag zijn gebrek aan vertrouwen dat het gaat lukken, weerstand tegen de taak of het proces, het doel of de beloning voelt te ver weg en tot slot zelfregulatieproblemen. Zelfregulatie wordt omschreven als het vermogen goede keuzes te maken uit de eigen gedragsmogelijkheden en deze te realiseren, evalueren en verbeteren.

Oorzaken en kosten

Als oorzaken van uitstelgedrag worden wel genoemd: de angst voor succes, de angst om te falen, een subjectief gevoel voor tijd, verzet tegen autoriteit, onderdeel van identiteit, een andere onbevredigde behoefte. Het uitstelgedrag kost de uitsteller ook iets. Deadlines worden bijvoorbeeld vaak niet gehaald, maar een taak uitstellen kan ook ten koste gaan van de kwaliteit. Soms leidt uitstellen tot zelfkritiek, schuldgevoel, schaamte of verminderd zelfvertrouwen. Ook leidt het tot onrust en weinig tijd overhouden voor andere dingen. In het ergste geval kan je van uitstelgedrag in een neerwaartse spiraal komen en wordt het een selffulfilling prophecy.

De puzzel

Tijdens de Artist Meeting werden aanwijzingen gegeven voor hoe je kunt omgaan met uitstelgedrag en hoe je tot een oplossing kunt komen. Het herkennen, analyseren en aanpakken van uitstelgedrag is een hele puzzel. Stel jezelf daarom de volgende vragen om aan een oplossing te beginnen: Wat doe je in plaats van dat wat je moet doen? Waarom doe je dat andere? Wat kun je doen als je de trigger herkent?

Het herkennen, analyseren en aanpakken van uitstelgedrag is een hele puzzel

Dat laatste hangt een beetje af van de oorzaak van je uitstelgedrag. Als het gaat om gebrek aan vertrouwen, kun je proberen meer vertrouwen te krijgen of te leren werken zonder dat vertrouwen. Als het gaat om weerstand tegen een taak, is het soms handig om het leuker te maken, bijvoorbeeld met muziek of door samen met vrienden te werken.

Wanneer blijkt dat de beloning zo ver weg is dat het moeilijk is aan de taak te beginnen, helpt het soms om subdoelen te maken waardoor een beloning dichterbij komt. Heb je last van zelfregulatieproblemen, zorg er dan voor dat je in een prikkelarme omgeving werkt, dat kan al door bijvoorbeeld je telefoon weg te leggen.

Tips

Op de website van Cultuur+Ondernemen staat bij dit artikel een hele lijst met handige en praktische tips die je kunt gebruiken om het uitstelgedrag te lijf te gaan. Maar ook wordt er gezegd: accepteer een bepaalde mate van uitstellen, ertegen vechten kost energie.

Lee het gehele artikel op de website van Cultuur+Ondernemen