Toegang tot Cultuur, op weg naar een nieuw bestel voor 2029
Eind januari van dit jaar presenteerde de Raad voor Cultuur het advies Toegang tot cultuur; op weg naar een nieuw bestel in 2029. Het advies kwam tot stand op verzoek van de staatssecretaris van cultuur.
De raad signaleert dat de verschillen per regio op het gebied van voorzieningen, aanbod en mogelijkheden voor cultuurparticipatie nu nog te groot zijn. Ook kunstenaars of cultuurinstellingen hebben niet overal gelijke kans op financiële ondersteuning. Per regio verschilt te veel welke culturele voorzieningen er zijn, wat daar is te zien, te horen, te beleven en welke mogelijkheden voor cultuurparticipatie er zijn. De cultureel sterke regio’s worden steeds sterker, terwijl in andere regio’s de kansen en voorzieningen juist afnemen, aldus de raad. Ook zijn delen van het culturele veld nu nog ondervertegenwoordigd, bijvoorbeeld omdat de genres waarin ze werkzaam zijn, of de manier waarop ze werken of zich organiseren, niet in het huidige systeem passen.
Per regio verschilt te veel welke culturele voorzieningen er zijn
De raad wil de toegang tot cultuur in brede zin door het hele land toegankelijker maken.
Dat wil de raad doen door:
- te zorgen voor voldoende cultuuraanbod in elke regio door de financiering evenwichtiger te verdelen over alle regio’s en hier extra geld voor uit te trekken;
- te verbreden naar verschillende soorten makers, culturele organisaties en soorten cultuur;
- te werken aan de vitaliteit van de sector door cultuureducatie stevig te verankeren in en rond school, de financiering voor talentontwikkeling consistenter te maken en meer verbinding tot stand te brengen tussen amateurs en professionals;
- de administratieve druk voor makers en culturele organisaties, door de manier waarop zij moeten aanvragen en verantwoording afleggen, te verlichten.
Voorstellen voor verandering zijn:
- Kom tot een ‘Kaderwet cultuur’ en veranker daarin de zorg voor cultuur van het Rijk, provincies en gemeenten.
- Breng de hele financiering vanuit de rijksoverheid onder bij één rijksfonds, met daarbinnen afdelingen met een provincie als werkgebied (en Caribisch Nederland) om alle regio’s vanuit cultuurbeleid aandacht te geven. De Raad voor Cultuur ‘nieuwe stijl’ zal dan niet meer adviseren over subsidie-aanvragen, maar wel over de kaders en het beleid.
- Hanteer brede begrippen van kunst en kwaliteit waarbij het bestaande aanbod wordt gekoesterd en het nieuwe omarmd.
- Verhoog het budget structureel met 200 miljoen euro per jaar
De raad noemt ook sterke kanten van het huidige stelsel, zoals de grote aandacht voor artistieke kwaliteit
De invoering van een nieuw stelsel zou per 1 januari 2029 zijn beslag moeten krijgen. De raad adviseert de regering om in de resterende tijd een en ander uit te werken en hierbij de sector te betrekken zodat ook de creativiteit van makers en van culturele organisaties kan worden benut.
De raad noemt ook sterke kanten van het huidige stelsel, namelijk de grote aandacht voor artistieke kwaliteit, de bijdrage aan een sterke internationale positionering van Nederlandse cultuur en de zorg voor sterke disciplinaire ecosystemen mits de discipline in het stelsel is opgenomen. Het huidige stelsel is redelijk transparant en prikkelt provincies en gemeenten tot (co) financiering.
Downloads en meer informatie
Dutch 
English