14 november 2021, Rotterdam 

Beste Lauren, Repelsteeltje, Jelle, Hannah en Loes, 

Schrijven doe ik op verschillende momenten in een notitieboek waar ik ideeën en gedachtes in bijhoud. Niet als een dagboek, maar eerder een hersenschrift. Nu gooi ik mijzelf in het diepe, voor mijn gevoel, door jullie in het openbaar te schrijven. Het is bijna een jaar geleden dat ik ben afgestudeerd, maar een week geleden deed ik nog mee aan de afstudeershow 2020 & 2021 van de WdKA. Eenmaal na de hectische opbouw, was ik tevreden met mijn installatie en voelde deze show als een juiste keuze om dit hoofdstuk mee af te sluiten. 

Tijdens het proces vormde ik vanuit het theoretische en visuele onderzoek een installatie in mijn atelier

Mijn afstudeerproject ging over rouw. Tijdens het proces vormde ik vanuit het theoretische en visuele onderzoek een installatie in mijn atelier. Toch was ik na de deadline van mijn afstuderen niet tevreden. Door meer tijd, rust en reflectie te nemen voor dit project heb ik mijn installatie verder kunnen ontwikkelen tot het werk dat ik op de afstudeershow heb laten zien. Als ik hier nu over nadenk valt het nemen van tijd, rust en reflectie goed samen met het onderwerp rouw, maar ook met mijn leven als net afgestudeerde kunstenaar. Tijdens mijn studie, en nu nog steeds, kan ik mijzelf veel druk opleggen. Ik moet van alles doen en aan het einde van de dag zal het nooit als goed genoeg voelen. Door hier bewust van te zijn, probeer ik mijzelf eraan te herinneren geduld te hebben. Geduld is denk ik een belangrijk aspect van het kunstenaarsleven. Dit kan betrekking hebben op je werk(proces), maar ook op je carrière. 

Ik probeer mijzelf eraan te herinneren geduld te hebben

Vrij snel na mijn afstuderen kon ik bij mijn bijbaantje parttime blijven werken. Hier ben ik office manager, oftewel ‘manusje-van-alles’, bij een digital agency. Naast dat dit mij financieel ondersteunt, leer ik ook veel van deze ‘volwassen’ baan. De combinatie van een baan en daarnaast werken als kunstenaar is pittig en vergt soms veel energie, maar ik zou het ook weer niet anders willen. Lauren schreef in haar brief in de vorige BK-informatie over de zoektocht naar balans. Ik herken dit heel goed, maar zelf heb ik het zoeken van balans al een beetje losgelaten. Er zijn periodes waar ik veel op de planning heb staan en mijzelf weinig rust gun. Tegenover periodes waar ik minder te doen heb en mijzelf daar weer onzeker over maak. Een valkuil waar ik dan intrap is mijzelf vergelijken met anderen. Op social media volg ik wat andere jonge kunstenaars doen en zie ik wat voor een opdrachten of kansen ze hebben gekregen. Ik vraag mij dan af hoe ze daarbij terecht zijn gekomen. Mis ik iets? Laat ik mijzelf te weinig zien? Blijf ik te veel in mijn eigen cirkel? Presenteer ik mijzelf te onzeker? Of is mijn werk gewoon niet goed genoeg? Ik weet het niet. Ik vraag mij af hoe andere kunstenaars hiermee omgaan. 

Het is heel fijn om maandelijks met verschillende kunstenaars te praten over ieders projecten en feedback te krijgen op je proces

Al anderhalf jaar ben ik lid van een collectief genaamd Mondays Collective. Het is heel fijn om maandelijks met verschillende kunstenaars te praten over ieders projecten en feedback te krijgen op je proces. Nu zijn we druk bezig met de voorbereidingen van een expositie in het Huis van de Fotografie in Rotterdam. De laatste twee weekenden in november presenteren we hier in verschillende kamers ons werk. Ik zal in een kamer een soort atelierinstallatie creëren waarbij ik verschillende experimenten exposeer van onder andere fotografie, keramiek sculpturen en een video. Door middel van deze installatie wil ik interactie creëren tussen mijn beginnend project en de toeschouwer. Ik wil ze vragen om feedback, tips en reacties op het visuele werk te geven en deze achter te laten in de installatie. 

Voor nu heb ik ook een vraag aan u. Welke stappen heeft u in het begin van uw kunstenaarschap gezet, die hielpen bij het vinden van uw eigen pad? Ik kijk ernaar uit om uw reactie te mogen ontvangen. 

Warme groet,
Leonie 

Uw antwoord aan Leonie kunt u sturen naar redactie@bk-info.nl

Reacties

12 januari

Beste Leonie,

Door jouw artikel in BK voelde ik me aangesproken door jouw vraag.
Bij deze zal ik je kort beschrijven hoe ik als kunstenaar heb geleefd.

Ik begon met een onderwijsakte, voor de klas staan was leuk, maar ik wilde eigenlijk naar de kunstacademie, maar mijn vader gaf het advies eerst een beroep te kiezen, ’s avonds heb ik gestudeerd en mijn 1e-graads beeldende vorming gehaald.

Ik gaf les, handvaardigheid, met veel plezier heb ik dat 44 jaar gedaan. Een hele baan vanwege dat mijn man afgekeurd was en thuis was voor onze twee dochters. Vanaf mijn afstuderen (1982) tot nu, heb ik elk jaar geëxposeerd, ik had (heb) een eigen atelier en werkte op school en op zaterdag en zondag, plus  twee avonden en in de vakantie in het atelier.
Dit was natuurlijk wel zwaar, maar het werk op school vond ik leuk, ik probeerde dingen uit met de leerlingen (middelbare school) en verdiepte me in lesmethodes. Zelf bedacht ik nieuw werk in de vakantie als ik wat meer rust had en werkte dat uit (als beeldhouwer (metaal) in de tijd die ik tijdens de werkweken had.

Achteraf, nu ik gepensioneerd ben, denk ik wel eens: had ik maar meer tijd gehad vroeger. Nu ik tijd heb duikelen de ideeën over elkaar en exposeer ik vaker. Al jaren (ook voor mijn pensioen) leeft het atelier van het atelier. Het wordt nog steeds beter. Als ik meer tijd had genomen had ik misschien meer bekendheid bereikt, want ik heb me weinig gepresenteerd, gewoon geen tijd. Alleen heb ik wel aan beurzen meegedaan, als zelfstandig kunstenaar, dat gaf wel bekendheid, voor expo’s werd ik meestal gevraagd, maar ik merk nu dat als je jezelf actiever presenteert helpt dat wel.

Het voordeel van hoe ik werkte is, dat ik nu een goed pensioen heb, waardoor ik onafhankelijk kan werken en kan maken (wat ik altijd gedaan heb) wat ik zelf wil. Steeds experimenteren en nieuwe dingen ontdekken.
Het nadeel is dat ik inmiddels ouder ben en misschien tijd als kunstenaar heb laten liggen.
Ik weet niet of ik het nu anders zou doen, de tijd is anders natuurlijk. Ik ben wel heel blij met hoe ik kan nu werken, het geeft me energie en ik ben altijd bezig.  Ik verkoop regelmatig zodat ik mijn atelier kan onderhouden, maar ik zou er niet alleen van kunnen leven.
Dus zoals jij nu werkt, een “gewone baan” naast het kunstenaarsschap, geeft  (financiële) rust en daarmee meer ruimte voor creativiteit. Maar hoevéel tijd voor de ‘gewone baan’ ?

met hartelijke groet en heel veel succes gewenst.

-/-

30-12-2021

Beste oud-student en startende kunstenaar, lieve Leonie,

Je hebt in BK-informatie helder en met veel inzicht de contouren geschetst van je beginnende kunstenaarschap. Jouw tekst vormde voor mij een uitdaging om je te antwoorden op een paar van je vragen, want misschien is een kunstacademie wel de enige opleiding waar je afstudeert met meer vragen dan antwoorden.

Toen je bij mij in de klas zat tijdens je studie aan de Willem de Kooning Academie hebben we al veel gesprekken gevoerd over het werk waar je mee bezig was, ook richting je eindexamen. Je bent heel gedreven en kritisch met je vak bezig en wil altijd het beste en hoogst haalbare nastreven. Je hebt geschreven dat je eindexamenwerk door allerlei omstandigheden (covid-19, veel online lessen) weliswaar goed genoeg was om je diploma te behalen, maar dat je eigenlijk meer van jezelf had verwacht. Dat heb je maanden later in de uitgestelde Graduation Show zeker goed gemaakt.

Je hebt al opgemerkt dat het jezelf ontwikkelen allerlei voorwaarden nodig heeft om te slagen: druk, rust en reflectie zijn daar een paar van. Het opbouwen van je kunstenaarschap heeft vooral ook tijd nodig. Zoals ik je al in de lessen op de academie heb geleerd: een hoogspringer springt ook niet vanuit stilstand over twee meter vijftig, maar neemt eerst een aanloop.

Gebruik die aanloop/tijd om je te oriënteren op het beroepsveld, je collega’s en je mogelijkheden. Maar…vergelijk jezelf vooral niet teveel met andere kunstenaars. Realiseer je dat je een uniek mens bent met een eigen pakhuis vol kennis, emoties, kunde, eigenaardigheden en tekortkomingen. Bedenk vooral waar je eigen interesses liggen, wat boeit je en waar ben je nieuwsgierig naar. De stappen en beslissingen die je naar beste kunnen gaat nemen veroorzaken uiteindelijk je eigen(wijze) weg door het kunstenlandschap.

Besef daarbij wel dat je als beeldend kunstenaar een belangrijke rol speelt in deze maatschappij. Je bent namelijk opgeleid als expert in het verbeelden. Je staat midden in een samenleving waarin het beeld op vele gebieden van cruciaal belang is geworden. Dat betekend dat je je terdege bewust zal moeten zijn van de rol die je gaat spelen en dat het werk dat je gaat maken iets in gang zou kunnen zetten, iets veroorzaken. Misschien wel juist niet in het (besloten) kunstcircuit maar in een veel breder verband.

Leonie, mijn raad aan jou is; praat niet (alleen) met kunstenaars maar (vooral) met experts op de gebieden die je wilt gaan onderzoeken; wetenschappers, doctoren, sporters, vluchtelingen, kapiteins op de grote vaart, astronauten, postbodes, legergeneraals, natuurbeschermers, sociaal werkers en veel meer.

Daar en alleen daar in die gesprekken en confrontaties ligt voor jouw als kunstenaar de kans om kennis en informatie op te doen, inzichten te verkrijgen die je nodig hebt om jouw inhoud te verbeelden, scherp te stellen en betekenis te geven.

-/-

22 december

Beste Leonie,

Op je vraag welke stappen ik heb gezet aan het begin van mijn kunstenaarschap zou ik je de volgende tips dit gegeven.

Breng je werk onder de aandacht. 

In mijn tijd stuurde ik documentatie per mail maar ging ik ook met een portfolio mapje langs de galeries en presentatie instellingen. 

Zorg dat je website en social’s goed op orde zijn. 

In de BK krant schrijf je dat je afstudeerproject over rouw ging. Op je website lees ik daar niets over, klopt dat? De foto’s en keramische werken hebben geen context of titels, het is een beetje zoeken welke foto’s binnen welk project vallen. Vanuit mijn rol als curator zoek ik vaak online op hashtags of zoektermen, zorg dat je vindbaar bent in de zoekmachines. 

Initiëren.  

Met betrekking tot het thema rouw kun je actief contact opnemen met organisaties en instellingen die hier iets mee doen, en daar je werk naar toe sturen met de mooie begeleidende brief. 

Tot slot: houd vol. Geef jezelf de tijd maar ben ook eerlijk. Als je na 5/7 jaar geen expo’s hebt, geen nieuw werk meer maakt en een fulltime baan hebt accepteer dan dat het kunstenaarschap niet voor jou is weggelegd. Even slikken en dan je pijlen richten op andere doelen. Want je bent een som der delen en gezegend met een creatieve geest dus komt het wel goed ? 

Succes!