Residencies en makerschap

Van kaam bezocht verschillende plekken en organisaties in de VS en Canada met als uiteindelijk doel een eigen residencyprogramma op te zetten voor schrijvers. Centrale vraag in het onderzoek, ‘Wat kunnen reizen, een andere plek en ontmoetingen voor makers betekenen’, is niet alleen interessant voor schrijvers, maar ook voor beeldend kunstenaars. In haar onderzoek onderscheidt Van Kaam vier thema’s die op verschillende manieren een rol spelen bij residencies: locatie, educatie & begeleiding, tijdelijkheid en netwerk.

Bij residencies gaat het vaak om inspiratie en ondersteuning, maar ook om de plek zelf: “De plek (…) geeft als het ware ongemak en druk, omdat die is gekoppeld aan een afgebakende tijd waarin met focus gewerkt en gedacht moet worden. Tegelijkertijd biedt deze plek ontspanning: de maker is alleen, er kijkt niemand mee, en er wordt voor de maker gezorgd (…).” 

Bij residencies gaat het vaak om inspiratie en ondersteuning, maar ook om de plek zelf

Omdat de meeste residencies tegenwoordig gericht zijn op het proces en op onderzoek, krijgen de makers er vrije (denk)ruimte en mogelijkheden. Het gaat veel meer om het werken zelf dan om een eindproduct. Van Kaam spreekt in dit verband over ‘een stimulans voor het durven’. 

Door de coronapandemie zijn de mogelijkheden voor transnationale mobiliteit voor kunstenaars in 2020 en 2021 drastisch afgenomen. Zowel organisaties als kunstenaars staan open voor virtuele alternatieven voor uitwisseling en netwerken, maar de kern van een residency vindt live, op locatie plaats. Het digitale is eerder aanvulling dan vervanging. 

Download hier de publicatie