Amersfoort groeit. De verwachting is dat er in 2023 180.000 inwoners zijn. De uitvoeringsagenda kunst en cultuur 2023-2026 heet dan ook heel toepasselijk De kunst van het groeien. De komende jaren wil de gemeente met beeldbepalende kunstprojecten de identiteit en de leefbaarheid van de wijken vergroten, met daarbij extra aandacht voor het actief betrekken van inwoners. Zoals recent bij de selectie van een kunstwerk voor het nieuwe stadhuis. Drie kunstenaars kregen de opdracht een schetsontwerp te maken waarbij het thema ‘verbinding en de identiteit van de stad’ centraal moest staan. Een commissie van architecten, ambtenaren en externe deskundigen beoordeelde de ontwerpen, samen met een groep inwoners van Amersfoort.
De komende jaren wil de gemeente met beeldbepalende kunstprojecten de identiteit en de leefbaarheid van de wijken vergroten
Sies en Sikkens vertellen over de aanpak Kunsttribune: inwoners kunnen zich aanmelden als ze belangstelling hebben om bij de selectie van een kunstwerk betrokken te zijn. Ze krijgen een minicursus kunst in de openbare ruimte. “Op die manier kunnen inwoners beter feedback geven op de schetsontwerpen, ze weten waar ze op moeten letten,” aldus Sies en Sikkens, “en wij weten dat zij het serieus nemen want ze zijn bereid een behoorlijke tijdsinvestering te doen.”
De open call is ook de komende vier jaar opgenomen in de uitvoeringsagenda. Jaarlijks kunnen kunstenaars en curatoren zich aanmelden met een plan voor een tijdelijk project. Een belangrijke voorwaarde is dat minstens drie kunstenaars meedoen aan het plan, waaronder minimaal een uit Amersfoort. Dat kan zijn als meester-leerling of via een expositie. Er is veel mogelijk en iedereen kan een plan indienen. Het beschikbare budget is 40.000 euro. Uit de inzendingen worden vier plannen gekozen en de indieners daarvan krijgen een vergoeding om hun plan verder te ontwikkelen. Uiteindelijk wordt er één plan gekozen om uitgevoerd te worden.
Jaarlijks kunnen kunstenaars en curatoren zich aanmelden met een plan voor een tijdelijk project
Eind vorig jaar werd het voorstel Ruis van Ian Paul de Ruiter uit Amsterdam geselecteerd. Dit najaar was het te zien. De Ruiter plaatste een grote boom aan het Smallepad. Een boom zoals je die vroeger zag in het midden van dorpspleintjes en waar men met elkaar in gesprek ging. Tegenwoordig als mensen buiten zijn of onderweg, zijn ze vaak online, met hun telefoon bezig en hebben ze weinig oog voor elkaar of hun omgeving. Het plan van de boom had De Ruiter al langer en meedoen aan de open call was een mogelijkheid om het daadwerkelijk te realiseren. De boom werd het startpunt van een groepstentoonstelling: negen kunstwerken verspreid door de stad. Bij de boom konden bezoekers een QR code scannen en daarna een wandeling maken door het centrum. Via Augmented Reality (AR) kwam men onderweg de kunstwerken tegen. AR is een techniek die iets toevoegt aan de realiteit. In het geval van Ruis waren dat kunstwerken die er tegelijkertijd wel en niet zijn. Ze verschenen namelijk alleen met behulp van een mobiele telefoon en een app. Terwijl je je camera op de omgeving richtte, verschenen de kunstwerken.
De open call was een mogelijkheid om het plan daadwerkelijk te realiseren
De Ruiter vroeg aan acht collega kunstenaars om een virtueel kunstwerk te maken voor de route, waaronder aan Sadik Kwaish Alfraji uit Amersfoort. Hij maakte drie grote tekeningen die in de Joriskerk boven de kerkbanken zweefden. De Ruiter vertelt dat zo’n virtueel kunstwerk geen rekening hoeft te houden met de zwaartekracht en het vooral om het medium licht gaat. Dat geeft eindeloze mogelijkheden, maar de techniek kent ook zeker zijn beperkingen. Het werk moet geladen kunnen worden op een telefoon dus het aantal beschikbare data is gelimiteerd.
Esther Jiskoot maakte een kei boven het water bij de Koppelkerk. Terwijl je keek viel de kei ineens uit elkaar. Katja Mater werkte met teksten die ze virtueel plaatste bij zonnewijzers op verschillende plekken in de stad. Zelf maakte De Ruiter een werk met wolken die over het glazen gebouw van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed zwermden, alsof ze op zoek waren naar een plek. De kunstwerken konden gefotografeerd worden door een screenshot te maken met je telefoon.
Op 1 november jongstleden eindigde het project Ruis. De boom is weggehaald, de licentie van de app is verlopen. De kunstwerken staan alleen nog ergens op een server. De Ruiter is te spreken over de samenwerking met City Marketing Amersfoort die zorgde voor de publiciteit. Zijn project kreeg veel aandacht. “Al met al,” zegt hij, “is de open call gewoon een supertof project.”
Wil je meedingen naar de tiende opdracht in het kader van de open call? Hou ons dan in de gaten; elk jaar rond mei/juni plaatst de gemeente Amersfoort hun oproep in BK-informatie.
Dutch 
English