Kunst in opdracht: hoe zorg je voor een eerlijke vergoeding?

ico Jet Hootsmans

  • rechtReeKs
Beeld: Huub Holthuizen, Knielende kameel
Bij elke column in de serie rechtReeKs kiest de Kunstenbond een passende afbeelding gemaakt door één van haar aangesloten kunstenaars, die geen relatie heeft met de kwesties in het artikel.

 

Als ik door Amsterdam fiets richting werk, supermarkt of sport – en altijd via en andere route terug – kom ik zoveel moois tegen. Parels kunnen het zijn, lichtpuntjes in mijn dag. Soms staan ze pontificaal voor mijn neus en soms zijn ze zo verstopt dat de vondst me extra verrast.

Wetende met hoeveel pijn en moeite sommige werken tot stand zijn gekomen, maakt het extra bijzonder dat ze er staan

En wat ik nou zo leuk vind, is dat er werken tussen zitten waar ik aan heb mogen bijdragen. Want dat is wat ik graag doe –meehelpen met het vinden van een oplossing voor dat wat niet soepel verloopt. Wetende met hoeveel pijn en moeite sommige werken tot stand zijn gekomen, maakt het extra bijzonder dat ze er staan.

Laatst weer, ik werd gebeld door iemand die een opdracht had gekregen voor een sculptuur in een nieuw te bouwen gemeentehuis. Zoals vaker in dit soort gevallen, had hij bij de uitvoering van het ontwerp te maken met een heel team. In dit geval een architect, aannemer, constructeur en iemand van bouw- en woningtoezicht.

Voor elk wissewasje richtte ieder zich tot de kunstenaar, de ene na de andere vergadering werd gepland om de voortgang te bespreken en daarbovenop moesten er door allerlei regels ook nog meerdere aanpassingen worden gemaakt aan het ontwerp. De kunstenaar kon hier in het begin nog soepel mee omgaan, maar toen het hem echt veel tijd en dus geld ging kosten en hij over een vergoeding van dit extra werk begon, werd hij niet-begrijpend aangekeken.

De samenwerking verliep steeds stroever en de zin om het project af te ronden werd minder. De kunstenaar zat in een spagaat tussen trouw blijven aan zichzelf en het goed houden van de samenwerking, zodat het kunstwerk kon worden gerealiseerd.

Toen het hem echt veel tijd en dus geld ging kosten en hij over een vergoeding van dit extra werk begon, werd hij niet-begrijpend aangekeken

Aan de kunstenaar lag het niet, zou je denken. Het was de opdrachtgever die te veel wilde. Toch heb je hier ook een eigen verantwoordelijkheid. Het probleem was dat niet duidelijk was wat partijen van elkaar konden verwachten en daar kun je iets aan doen.

Het is de kunst om je offerte, begroting of afspraken zo in te richten dat er duidelijkheid bestaat. Door goed aan te geven welke werkzaamheden onder het budget vallen en deze uit te splitsen in zoveel mogelijk verschillende posten, wordt voor een opdrachtgever duidelijk waaruit het werk bestaat en hoeveel tijd dat kost. Ze hebben vaak geen idee.

Het is de kunst om je offerte, begroting of afspraken zo in te richten dat er duidelijkheid bestaat

Heb je een aantal uren gerekend voor overleg en wordt daar overheen gegaan, dan heb je iets om op terug te vallen. Een vergoeding voor het aanbrengen van wijzigingen door aanvullende eisen van de opdrachtgever, of voor extra werk doordat de opdrachtgever de benodigde gegevens niet tijdig heeft aangeleverd, krijg je voor elkaar met de juiste afspraken. Is dit niet geregeld, dan trek je als opdrachtnemer vaak aan het kortste eind.

Na behoorlijk wat duwen en trekken, waarbij ik de gemeente vriendelijk doch dringend op haar verantwoordelijkheid ben blijven aanspreken, bleek er toch ergens een potje waaruit de kunstenaar eerlijk kon worden betaald.
En terecht. Voor de kunstenaar een enorme erkenning, maar de tijd en energie die het heeft gekost om dit voor elkaar te krijgen, en om de relatie met de gemeente weer de goede kant op te krijgen is ook wat waard. Daar zijn dan meestal weer geen potjes voor.

nl_NL_formalDutch