Kiezen voor cultuur
Op 22 november aanstaande vinden de Tweede Kamerverkiezingen plaats. De meeste partijen hebben een beeld van hun ideale kunsten cultuurbeleid op papier gezet. Onderstaand een summier, en waar mogelijk een op de beeldende kunst gericht, overzicht.
BBB
De BoerBurgerBeweging benadrukt het belang van lokale culturele tradities en het in stand houden daarvan. De partij wil cultuursubsidies beter onder de aandacht brengen, laagdrempeliger maken en evenredig verdelen over Nederland. Ook vindt de partij “dat cultuur in zichzelf van waarde is en niet via beleid politiek gemaakt moet worden, zoals nu veel gebeurt via opgelegde inclusie- en diversiteitspolitiek”. BBB is voorstander van “speciale regelingen voor kleine organisaties om subsidie te kunnen krijgen zonder dure onderzoeken of analyses te hoeven leveren”. Cultuuronderwijs moet focussen op de rijke Nederlandse cultuurgeschiedenis.
BVNL
BVNL vindt dat muziekonderwijs en sport meer gestimuleerd moeten worden op scholen en dat subsidie aan de NPO moet worden verminderd en hun programma’s ‘neutraal’ worden gemaakt.
CDA
Het CDA staat een breed en laagdrempelig aanbod van kunst, cultuur en media voor. Een goede regionale verdeling is belangrijk, net als een Nationaal Historisch Museum dat het verhaal vertelt “van ons gedeeld verleden en hoe we gezamenlijk een gedeelde toekomst kunnen vormgeven”. Gemeenschapsgevoel vindt de partij belangrijk en daarom ondersteunt het taal, cultuur en traditie met een regionaal of lokaal karakter. Het CDA wil in lokale gemeenschappen de belangrijke voorzieningen in stand houden.
Christen Unie
De overheid vervult een belangrijke rol als subsidieverstrekker, opdrachtgever en hoeder van het culturele klimaat en erfgoed, vindt de CU. De partij richt zich vooral op geschiedenis, educatie, musea, orkesten, monumenten, kerkelijk erfgoed en bibliotheken. Ook wordt het belang genoemd van een toegankelijk aanbod van kunst en cultuur voor met name jongeren. Daarnaast wordt het belang van streektalen onderstreept. Tot slot: “De uitgangspunten van de Fair Practice Code dienen als leidraad voor een gezonde arbeidsmarkt in de culturele sector, zodat iedereen onder eerlijke omstandigheden en tegen een redelijke vergoeding zijn werk kan doen” en “Getalenteerde kunstenaars verdienen de kans om een beroepspraktijk op te bouwen. De overheid ondersteunt dit met financieringsvormen als garantieregelingen of revolverende fondsen.”
D66
D66 wil zich inzetten om de sector stabiel en toekomstbestendig te maken. Daartoe is extra geld nodig en het subsidiestelsel is toe aan vernieuwing. Er moet ruimte zijn voor vernieuwende kunstvormen en makers verdienen een betere maatschappelijke positie en meer (financiële) waardering. Aanvraagprocedures en inzet van budgetten worden beter op elkaar afgestemd om witte vlekken in de regio en hoge administratieve lasten tegen te gaan. Ook lokale overheden krijgen voldoende middelen voor cultuurbeleid en cultureel erfgoed. In landelijke culturele fondsen komt meer ruimte voor individuele kunstenaars en kleine collectieven. Het subsidiebestel moet beter kunnen inspelen op nieuwe kunstvormen en nieuwe verhalen, type makers, verdienmodellen, creatieve praktijken en nieuwe (digitale) manieren om werk van makers bij het publiek te krijgen. Er komen stimuleringsmaatregelen voor duurzaamheid en inclusie. Instellingen die al jaren in de basisinfrastructuur zitten, krijgen een vaste subsidierelatie, in ruil dragen zij een grotere verantwoordelijkheid en solidariteitsbijdrage richting nieuwe initiatieven. De partij wil sterker inzetten op het bouwen van monumenten van de toekomst, daarbij is het van belang dat bij de aanbouw van nieuwe publieke gebouwen geïnvesteerd wordt in design, kunst en cultuur via een verplichte éénprocentsregeling. Fair pay wordt verplicht als subsidievoorwaarde, daartoe komen middelen beschikbaar. Het lage btw-tarief voor kunst en cultuur blijft behouden. Iedereen moet op een laagdrempelige manier met kunst en cultuur te maken kunnen krijgen. Cultuuronderwijs krijgt op elke school dezelfde prioriteit. De partij werkt bovendien toe naar een meer diverse sector en vindt het belangrijk om de culturele en creatieve sector effectief in te zetten voor (grote) maatschappelijke opgaven, waartoe methodes van ontwerpend onderzoek voor de hele sector worden ontwikkeld.
Forum voor Democratie
FVD richt zich voornamelijk op zaken als het behouden van de Europese cultuur, gratis toegang tot Rijksmusea voor Nederlanders, subsidies voor conserveren, restaureren en expliciteren van erfgoed en het niet plakken van hedendaagse normen en etiketten op historische monumenten.
GroenLinks PvdA
GroenLinks PVDA vindt het belangrijk om met kunst en cultuur “Alle mensen, alle inkomensgroepen, alle leeftijden en alle levensovertuigingen” te bereiken, ook die nu nog nauwelijks toegang hebben tot kunst en cultuur. Daartoe is een ruim aanbod van culturele voorzieningen nodig, ook in de regio. De partij wil in de sector investeren via het Rijk, gemeenten en provincies. Regionale spreiding van culturele voorzieningen en subsidies is belangrijk, net als het bestaan kleinere laagdrempeligere productiehuizen naast grote instellingen. De partij wil fair pay & fair practice als norm bij het verstrekken van subsidies, het moet een bindende voorwaarde zijn. Subsidies moeten zodanig geoormerkt worden dat deze direct terechtkomen bij makers en uitvoerenden. Er worden een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioen gecreëerd. Ook is de partij voorstander van eenvoudigere en langetermijnsubsidies, waarbij de uitgangspunten zijn vertrouwen en creatieve vrijheid. “We versoepelen de voorwaarden en verantwoordingseisen van projectsubsidies, verlagen en verkorten de aanvraagprocedures en breiden de mogelijkheden uit om mondeling subsidie aan te vragen. We willen dat fondsen de mogelijkheden uitbreiden om bij kleinere bedragen direct kunstenaars laagdrempelig te financieren. Voor structurele financiering maken we het mogelijk om voor acht jaar – in plaats van vier jaar – subsidie aan te vragen. We creëren in de subsidieregelingen ruimte voor experiment in de cultuursector en geven kunstenaars de vrijheid en de kans om te experimenteren en te innoveren.” Overheden en productiefondsen gaan talentontwikkeling stimuleren door jonge kunstenaars opdrachten aan te bieden. De partij wil de sector ondersteunen bij het benutten van digitale mogelijkheden voor kunstproductie, -verspreiding en -beleving en aandacht besteden aan de bescherming van auteursrechten en de privacy van kunstenaars en consumenten. De Rijksmusea worden één dag per maand gratis toegankelijk. De partij wil zich actief inzetten om roofkunst uit diverse collecties terug te geven.
En tot slot: “Kunst in de openbare ruimte verrijkt onze leefomgeving en draagt bij aan de identiteit van onze steden en dorpen. Wij willen de kunst in de openbare ruimte bevorderen.”
JA21
Voor JA21 moet het afgelopen zijn met “eenzijdige ideologisering van kunst en cultuur”. De tekorten in de cultuursector kunnen worden opgelost door het budget voor de NPO te halveren en met dat geld kan cultuurgoed beter worden onderhouden. Alle subsidies worden “opgedoekt” en het devies wordt “eigen broek ophouden en als er geen behoefte is aan jouw kunst, dan is het geen beroep maar een hobby”. Wel wil de partij geld besteden aan behoud, restauratie en toegankelijkheid van cultureel erfgoed.
Partij voor de Dieren
De Partij voor de Dieren wil uitdrukkelijk de kunst-, cultuur- en erfgoedsector betrekken bij maatschappelijke vraagstukken en vindt dat er meer geld moet naar de kunst- en cultuursector, ook om de toegankelijkheid ervan te vergroten. Cultuureducatie en -participatie worden in de wet verankerd. De Code Diversiteit en Inclusie wordt gestimuleerd en makers in de sector krijgen een eerlijke vergoeding volgens de Fair Practice Code. Daarvoor moet structureel meer budget beschikbaar komen. Er komt ook beleid op klimaat en milieu, zodat de sector de eigen ecologische voetafdruk kan verkleinen. Het lage btw-tarief blijft behouden. Er wordt proactief gezocht naar samenwerkingen met diverse maatschappelijke netwerken, raden en instanties uit het culturele domein om mee te denken over uitdagingen in onze maatschappij. Kruisbestuiving tussen artistiek en academisch onderzoek wordt gefaciliteerd. Het landelijk fonds voor experimenteel onderzoek en projecten op het gebied van kunst en wetenschap wordt versterkt.
Nieuw Sociaal Contract
In het voorlopig verkiezingsprogramma werd niet over kunst en cultuurbeleid gesproken, wel veelvuldig over bestuurscultuur. Over kunst werd daarin gesproken in het volgende verband: “De tekst van de Grondwet hangt niet eens in de Tweede Kamer. Het initiatief van de groep-Omtzigt om daarin verandering te brengen is geslaagd, zodat er een kunstwerk komt met de grondrechten later dit jaar bij de viering van 175 jaar Grondwet.” Na het ter perse gaan van BK-informatie #& werd het verkiezingsprogramma van NSC gepresenteerd. Cultuur komt daarin in het hoofdstuk Identiteit en Cultuur ter sprake. De partij wil dat er meer aandacht komt in het cultuurbeleid voor (regionale) geschiedenis en voor “mensen die zich hebben ingezet voor vrijheid en verdraagzaamheid”. Musea, tentoonstellingen en openbare archieven verdienen financiële steun in het cultuurbeleid. Verder aandacht voor een nationaal historisch museum, erfgoed, slavernijmuseum, de regio en indirect voor fair pay: “Kunstenaars moeten in staat worden gesteld om een eerlijke boterham te verdienen. Om kunstenaars te laten profiteren van hun eigen werk moeten onlineplatforms en streamingsdiensten meer bijdragen aan het verdienmodel van de culturele sector.” En over moderne kunst: “We hebben oog voor de betekenis van moderne kunst en cultuur voor de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van steden en dorpen. Hedendaagse kunstenaars inspireren hun omgeving met schoonheid en een creatieve blik op de toekomst.”
PVV
De PVV wil stoppen met kunst- en cultuursubsidies, een einde maken aan de “linkse haat tegen helden uit onze geschiedenis”, oude tradities behouden en de financiering van de NPO geheel beëindigen.
SP
De SP is van mening dat kunstenaars niet in armoede zouden hoeven te leven en gaan toezien op een eerlijk inkomen en leggen dat vast in de wet. De partij is voornemens een landelijk investeringsfonds ter ondersteuning van kunst- en cultuur te lanceren. Ook wil de SP de sociale zekerheid verbeteren, door een goed pensioen en collectieve verzekering tegen arbeidsongeschiktheid. In een nationaal historisch museum wordt getoond hoe onze samenleving en ons land zijn ontstaan, welke waarden hieraan ten grondslag liggen en welke strijd hiervoor is gevoerd. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan de zwarte bladzijden uit onze geschiedenis. Rijksmusea worden gratis toegankelijk, regio-nale musea minstens één dag per week. De SP wil zorgen voor een eerlijke spreiding van cultuursubsidies over het land.
Volt
Volt wil dat bij het verdelen van gelden over regio’s de spreiding van onderwijs, zorg, werk, cultuur en publieke diensten zo ingericht wordt, dat deze voor iedereen in Nederland goed toegankelijk zijn. De cultuursector moet en kan diverser en inclusiever. Kunst en cultuur, zeker erfgoed, kan helpen dingen te ontdekken die onbekend zijn. Volt wil dat we vanuit de Nederlandse overheid het verbinden van Europeanen een zwaarwegend doel maken bij het uitgeven van cultuursubsidie. De bestaanszekerheid van culturele en creatieve makers moet worden vergroot, net als de gelijkwaardigheid en inclusiviteit in en van de sector. Volt is voorstander van collectieve tariefafspraken voor alle werknemers en zzp’ers. De partij wil onder andere de positie van vrouwen en mensen met een bi-culturele of migratieachtergrond in de cultuursector verstevigen.
VVD
De VVD daagt de sector uit om bij te dragen aan maatschappelijke opgaven, en om andere doelgroepen zoals ouderen en jongeren te betrekken. De wens is om de tientallen miljoenen kunstwerken in depots vaker uit te lenen of te verhuren waardoor meer mensen van kunst kunnen genieten. “Wanneer kunstwerken niet meer vertoond worden, is verkoop op zijn plaats.” Gesubsidieerde instellingen moeten meer ondernemen en krijgen daartoe meer ruimte. Organisatoren van volkscultuur worden beter ondersteund en volkscultuur wordt een volwaardig onderdeel van de culturele basisinfrastructuur. De VVD wil de NPO hervormen, zodat er meer ruimte is voor omroepen om vanuit hun eigen identiteit programma’s te maken.
Download verkiezingsprogramma’s:
Dutch 
English