Artikelen

Hoofdlijnen cultuurbeleid

beleid & politiek

22/07/24
Xandra Nibbeling

Staatssecretaris Gunay Uslu van Cultuur en Media presenteerde eind mei haar herstelplan voor de sector. Herstel, vernieuwing en groei staan in dat plan centraal. Dit jaar is er een bedrag van 135 miljoen euro beschikbaar, de jaren daarna gaat het om 170 miljoen euro extra per jaar voor cultuur.

Voor dit jaar concentreert de staatssecretaris zich op vijf punten: herstel, versterken van de arbeidsmarktpositie, terugkeer van publiek, cultuuraanbod jongeren en verdere investeringen.

Tijdens het commissiedebat in de Tweede Kamer (op 15 juni en 22 juni) maakte de staatssecretaris bekend de opstartregeling, die via Cultuur+Ondernemen loopt, te verlengen tot 31 december 2023. Andere beslissingen en uitwerkingen volgen later dit jaar in een aantal brieven van de staatssecretaris. De uitwerking van de 170 miljoen euro extra per jaar vanaf 2023 volgt in een brief na Prinsjesdag.

Herstel

Een extra investering van 20 miljoen euro gaat naar makers in de sector. Specifieke aandacht is er voor startende makers die door de sluiting van de cultuursector een moeilijke start hadden. Voor hen wordt 9,9 miljoen euro uitgetrokken.

Om ondernemerschap te stimuleren komt er via Cultuur+Ondernemen 15 miljoen euro beschikbaar om via een lening tegen een lage rente te investeren in producties en projecten.

Versterken arbeidsmarktpositie

Er komt 10 miljoen euro beschikbaar voor een pilot die werkgevers faciliteert om gezamenlijk freelancers in dienst te nemen waardoor ze meer sociale zekerheid hebben. Er komt ook een pilot met een financiële tegemoetkoming in de kosten van een arbeidsongeschiktheids- of pensioenverzekering.

Terugkeer publiek

Om de bezoekersaantallen weer op pijl te krijgen, komen er publiekscampagnes, hiervoor wordt 4 miljoen euro beschikbaar gesteld. Voor extra culturele programmering bij de publieke omroep is 5 miljoen euro te besteden om makers te ondersteunen en een breder publiek naar theaters, musea en bioscopen te trekken.

Cultuuraanbod jongeren

Met een impuls jongerencultuur van 19,6 miljoen euro komt er extra ondersteuning aan lokale plekken en initiatieven voor jongeren om zich creatief te ontwikkelen en cultuur te beoefenen. 2,5 miljoen euro wordt besteed om het voor alle mbo-scholen en studenten makkelijker tijd te besteden aan kunst- en cultuur.

Verdere investeringen

Er is aandacht voor innovatie en digitalisering, een trend die tijdens corona is versneld. Ook wordt geïnvesteerd in erfgoed, de collectie Nederland en de bibliotheken, te beginnen in Bonaire. Er komt extra geld vrij voor de online bibliotheek. Die steun gaat volledig naar schrijvers en hun uitgevers.

Reacties uit het veld

Kunstenbond

De Kunstenbond onderschrijft de urgentie van de extra investeringen en waardeert de strijdbare houding van de staatssecretaris, maar mist in de plannen een scherpe keuze om de positie van werkenden structureel te verbeteren. De Kunstenbond vindt dat structurele pijlers om eerlijke betaling te organiseren te weinig aan bod komen. “Met pilots lossen we het verlies van buffers, geleden vermogensschade en de structureel ongelijkwaardige onderhandelingspositie van werkenden in onze sector namelijk niet op.” De bond vindt dat de staatssecretaris ervoor moet zorgen dat vakspecialisten willen terugkeren door de arbeidsmarkt in de sector weer aantrekkelijk te maken voor werkenden. Daartoe
moet er “vol (…) worden ingezet op fair practice: eerlijke beloning, eerlijke contracten, meer zekerheid en sociale veiligheid.”

Taskforce culturele en creatieve sector

De Taskforce uitte eveneens waardering en ziet goede aanknopingspunten om ook voor de lange termijn te kunnen werken aan herstel en transitie. De taskforce ziet het herstelplan ook als een aanmoediging voor gemeenten om herstelpakketten voor de lokale culturele infrastructuur beschikbaar te stellen, met onder meer aandacht voor het verbeteren van de arbeidsmarkt, de precaire positie van zzp’ers, het bevorderen van samenhang in het bestel.

Interprovinciaal Overleg

Via het IPO laten de provincies weten het belangrijk te vinden dat er snel gestart wordt met een grondig herstelplan voor de sector. De provincies zouden graag actief betrokken worden bij nieuwe beleidsontwikkelingen en bij het vormgeven van het herstelplan. In de hoofdlijnenbrief van de staatssecretaris ontbreekt volgens het IPO een kijk op de toekomst voor erfgoedbeleid.