Werken de maatregelen? 

Uit de enquête blijkt dat het specifieke overheidsbeleid om de werkgelegenheid in de culturele en creatieve sector in stand te houden niet werkt. Werk en betalingen worden doorgeschoven (72,6%) en bijna 70% van de zzp’ers/werknemers met een tijdelijk contract ontvangt geen of slechts een deel van het overeengekomen honorarium/salaris (69,4%). Per werkende ging 16 weken aan gepland werk niet door. 

De nieuwe TOZO-regeling (TOZO-3) is niet meer toegankelijk voor 65% van de zzp’ers die daar bij TOZO-1 nog wel voor in aanmerking kwam. Rond de 25% van de zzp’ers in de sector ontvangt een TOZO-2 en/of TOZO-3. Uit het massaal doorschuiven van afgesproken werk en het uiteindelijk niet afsluiten van contracten kan worden geconcludeerd dat weinig gebruik wordt gemaakt van de NOW-regeling om flexibele arbeidskrachten toch door te  betalen. De TVL (Tegemoetkoming Vaste Lasten) biedt 5,9% van de zzp’ers hulp. 51% ontvangt geen TVL doordat bedrijfs- en privé-adres niet gescheiden zijn. 

Doorschuiven van werk en betalingen is geen houdbaar model

Doorschuiven

Doorschuiven van werk en betalingen is geen houdbaar model, een kalenderjaar doorgeschoven werk inhalen is bovendien weinig  realistisch. Wat wordt doorgeschoven is de schade naar het onderste deel van de keten. Daarom is een generiek steunpakket nodig. De Creatieve Coalitie noemt het doorschuiven van opdrachten ‘tot het weer kan’, terwijl instellingen/organisaties wel steunmaatregelen ontvangen, onverenigbaar met de beginselen van fair share en fair chain uit de Fair Practice Code en vindt dat het doorschuiven van opdrachten moet staken. Bovendien hebben zzp’ers meer steun nodig om uit de gevarenzone te komen en zich te kunnen richten op herstel, stabilisatie en heropening. Uit het onderzoek blijkt dat een eenmalige bijdrage van 10.000 euro per zzp’er daarvoor voldoende is. De basis voor het bedrag daarvoor kan gevonden worden in een compensatie van de, eveneens uit de onderzoek blij-kende, gemaakte bedrijfskosten in 2020 van 7.000 euro per zzp’er, aldus de Creatieve Coalitie. 

Trickle up 

De Creatieve Coalitie pleit voor dit trickle up principe in tegenstelling tot het nu gebruikte trickle down principe: “De minister van OCW verstrekte specifieke steun in het eerste steunpakket niet aan zzp’ers maar aan instellingen. Het idee van de minister daarbij was dat deze instellingen vervolgens konden zorgen dat de werkgelegenheid in stand werd gehouden door het op gang brengen van een opdrachtenstroom. Het geld dat verstrekt werd door de minister moet via de instellingen doordruppelen naar de zzp’ers en werknemers met tijdelijke contracten: trickle down in het tweede steunpakket was de inzet voor het grootste deel op dezelfde leest geschoeid.” 

De belangrijkste reden voor niet uitbetalen was het doorschuiven van werk

Trickle down blijkt dus niet te werken. Bijna 70% van de respondenten geeft aan dat de werk-/opdrachtgever niet of slechts een deel van het afgesproken honorarium/salaris voor de bestaande opdrachten heeft doorbetaald (69,4%). 28,4% heeft volledig doorbetaald gekregen en bij 12,8% werd weliswaar niet het gehele bedrag maar in elk geval wel meer dan 50% van het afgesproken bedrag doorbetaald. De rest van de respondenten kreeg niets, of minder dan 50% uitbetaald. De belangrijkste reden voor niet uitbetalen was het doorschuiven van werk.

Toegankelijkheid steunmaatregelen 

Met 83,2% zijn veruit de meeste respondenten van de enquête als zzp’er werkzaam in de sector. Van de zzp’ers die hebben meegedaan aan het onderzoek heeft 70,8% op enig moment een beroep gedaan op noodsteun. De TOZO-1 is daarvan met 62,6% gehonoreerde aanvragen verreweg het belangrijkste. (TOGS = 10%; TVL = 5,9%; NOW = 0,8%). De conclusie uit het onderzoek is dat het percentage zzp’ers dat gebruik kon maken van TOZO is teruggelopen van 62,6% (TOZO-1) naar 22,4% (TOZO-3). Dit betekent dat 77,6% van alle zzp-respondenten geen gebruik kon maken van TOZO-3. En dat 65% van de zzp’ers die aan de start van de coronacrisis nog werden gesteund met TOZO-1, uiteindelijk na invoering van TOZO-2 (25,6%) en TOZO-3 alsnog buiten de boot zijn gevallen. De helft daarvan vanwege de ingevoerde partner-inkomenstoets. 

Inkomensverlies 

De grootste groep respondenten (30%) geeft aan over 2020, inclusief eventuele noodsteun én extra financiering en werk buiten de sector, een inkomensverlies te hebben geleden van 60 tot 40%. Voor 26% van de respondenten was het inkomensverlies 40-20%. En 20% van de respondenten had een inkomensverlies van 80-60%. 

Brief aan het demissionaire Kabinet 

Naar aanleiding van de uitkomsten van de enquête stuurde de Creatieve Coalitie op 31 maart jl. een brief aan de demissionaire Ministers van OCW, EZ & Klimaat, SZW, en Financiën met daarin de oproep tot acute en noodzakelijke steun in de vorm van een eenmalige compensatie van € 5.000: “Trickle down werkt niet. De steun die culturele instellingen van de overheid ontvangen vloeit niet goed door naar zzp’ers en flexwerkers in de keten. De zwakste schakel krijgt de grootste klappen.”  

Het uitgebreide artikel van de Creatieve Coalitie vindt u op PlatformBK.nl