De overdracht van auteursrecht

Bij elke column in de serie rechtReeKs kiest de Kunstenbond een passende afbeelding gemaakt door één van haar aangesloten kunstenaars, die geen relatie heeft met de kwesties in het artikel. Dit keer werk van Margot KleinTiessink, Caleidoscoop, 95X70cm

Ken je dat verhaal van die kunstenaar wiens installatie drie dagen op een festival werd getoond maar al zijn rechten moest overdragen aan de organisatie? Die ging. En hoe!

Het gaat om een lichtinstallatie die werd tentoongesteld op een groot driedaags muziekfestival. De maker ervan is een kunstenaar met wie ik een fijne samenwerking heb. We hebben geregeld contact om te sparren over vragen, afspraken en de aanpak daarvan. Hij mailde mij het contract met de vraag of deze afspraak nou wel zo verstandig was en of ik dacht dat daar iets aan was te doen.

Bij een overdracht gaat het auteursrecht over naar een ander

De overdracht van auteursrecht en de licentie zijn onderwerpen die tot nu toe nog niet uitgebreid aan de orde zijn gekomen. Wat is nou precies het verschil?

Dat is eigenlijk heel helder. Bij een overdracht gaat het auteursrecht over naar een ander. Daarna ben je het auteursrecht kwijt. Wil je je eigen werk gebruiken, dan moet toestemming worden gevraagd aan degene die het auteursrecht heeft gekregen. Ook al ben je de maker en zijn hierin variaties mogelijk. Dit is behoorlijk vergaand. Een overdracht moet daarom altijd schriftelijk, mét handtekening, worden afgesproken

Bij een licentie hou je het auteursrecht zelf en geef je iemand toestemming voor een bepaald gebruik. Het mooie van een licentie is dat hieraan allerlei voorwaarden kunnen worden gesteld. Je kunt deze zo beperkt of uitgebreid maken als je zelf wil. En dat biedt mogelijkheden om een voorgestelde overdracht om te zetten naar een licentie. Denk aan specifieke voorwaarden over de duur of de wijze van het gebruik.

Bij een licentie hou je het auteursrecht zelf

De maker van de lichtinstallatie heeft contact gezocht met de opdrachtgever om te bespreken wat de bedoeling was. Waarvoor wilde deze het werk precies gebruiken? In dit geval ging het alleen om tentoonstelling tijdens dat ene festival. De installatie zou op alle drie de festivaldagen worden getoond. Voor dit gebruik is de overdracht van auteursrecht helemaal niet nodig. Sterker nog, het gaat aan elke redelijkheid voorbij. Het zou immers betekenen dat de organisatie het werk tot in lengte van dagen kon gebruiken en zelfs had kunnen verkopen. Of juist voor altijd in de kast zou kunnen houden zonder het nog te vertonen. En dat voor een gebruiksvergoeding. Dat doet natuurlijk geen recht aan de situatie.

Toen de kunstenaar uitlegde dat een overdracht voor dit soort gebruik helemaal niet nodig is, en een licentieafspraak voorstelde waarmee de organisatie het werk kon tentoonstellen zoals zij wenste, waren de handen snel op elkaar. Zeker toen er ook mee werd ingestemd om die behoorlijk buitensporige bepalingen over volledige aansprakelijkheid van de kunstenaar en de boetes op overtreding van de geheimhouding uit het contract te verwijderen. Dat werkt toch een stuk prettiger en gelijkwaardiger samen.