Als je atelier plaats moet maken voor nieuwe plannen

Beeld: Natascha Waeyen, z.t.
Bij elke column in de serie rechtReeKs kiest de Kunstenbond een passende afbeelding gemaakt door één van haar aangesloten kunstenaars, die geen relatie heeft met de kwesties in het artikel.

Extra vroeg was ik op kantoor om in alle rust een paar dringende zaken weg te werken. Ik had mijn eerste slok thee nog niet op of mijn telefoon ging al. Ze stak meteen van wal. De kunstenaar die ik sprak huurde al jaren een atelier in een ateliercomplex in een leegstaande fabriek aan de rand van de stad, ze had een huurcontract maar gisteren had zij gehoord dat de gemeente de bestemming van het gebouw wilde wijzigen zodat een projectontwikkelaar er woningen kon laten bouwen. “Een klassiek geval van het gebruiken van broedplaatsen en ateliers voor het opwaarderen van de buurt, om het vastgoed vervolgens voor serieus geld te verkopen!”

Hoelang duurde haar huurcontact nog? En ook niet onbelangrijk, was de huur al opgezegd?

Terwijl ik de telefoon een stukje van mijn oor hield probeerde ik er een woord tussen te krijgen. Hoe concreet waren de plannen op dit moment? Hoelang duurde haar huurcontact nog? En ook niet onbelangrijk, was de huur al opgezegd?

Zoals ik hier eerder ook al eens schreef, is de huurbescherming voor ateliers, studio’s en werkplaatsen zeer beperkt. Deze vallen onder de categorie ‘overige bedrijfsruimten’ waarvoor geen dwingende wettelijke voorschriften bestaan. Afspraken over bijvoorbeeld huurverhogingen, de duur van de huurperiode en de wijze van opzegging zijn vrij te maken. Bescherming van de huurder is eigenlijk alleen mogelijk in zeer specifieke gevallen en beperkt zich meestal tot het tijdelijk verlengen van de termijn waarbinnen de gehuurde ruimte moet worden ontruimd.

Bescherming van de huurder is eigenlijk alleen mogelijk in zeer specifieke gevallen

Bij contracten zoals deze eindigt de huurovereenkomst vaak door het aflopen van de afgesproken huurperiode (waarna al dan niet een nieuwe huurovereenkomst wordt aangeboden onder nieuwe voorwaarden). Huurcontracten voor onbepaalde tijd worden doorgaans door opzegging beëindigd. Dat is lastig, want het betekent dat je als huurder redelijk eenvoudig opzij kunt worden geschoven voor nieuwe plannen. Uiteraard ondanks het veelbesproken belang van broedplaatsen en ateliers voor de buurt en niet te vergeten: voor de kunstenaar zelf.

Als individuele huurder is het lastig om iets te doen en grip te krijgen op de situatie. Toch raad ik je af om het erbij te laten zitten. Door samen op te trekken kun je wel degelijk invloed hebben. Medezeggenschap wordt in Nederland heel belangrijk gevonden. Door je te organiseren als stichting, informele vereniging of andere club kom je in beeld als gesprekspartner van de gemeente, eigenaar of media. Door je standpunt duidelijk te maken bij de eigenaar, in te spreken bij vergaderingen van de raadscommissie, de plaatselijke media te informeren, gesprekken te voeren met politieke fracties en misschien zelfs een petitie uit zetten, kun je wel degelijk een verschil maken. Het zal niet de eerste keer zijn dat ateliers hierdoor behouden blijven of dat er een betere alternatieve ruimte wordt bevochten.

Door je te organiseren als stichting, informele vereniging of andere club kom je in beeld als gesprekspartner van de gemeente, eigenaar of media

De kunstenaar moest dus zelf aan de slag. Aankloppen bij buren, een plan maken, gebruik maken van de contacten van de bovenbuurman, een luisterend oor van een aantal raadsleden en van het één kwam het ander. Het oorspronkelijke gevoel van machteloosheid veranderde in een krachtige motivatie. De bouwplannen bleken nog niet heel concreet te zijn en een bestemming kan niet zomaar worden gewijzigd. Dit gaf de kunstenaars de nodige ruimte. Het begin was er en waar nodig bood de Kunstenbond ondersteuning.

Het resultaat laat nog wel even op zich wachten. Intussen wordt er lustig doorgestreden en zijn de huurcontracten nog in stand. Ik houd u op de hoogte.