Strukton kreeg in januari 2020 van de provincie Flevoland de opdracht om een bestaande rotonde om te bouwen tot een ongelijkvloers kruispunt; het verkeer moest sneller en beter doorstromen op de N302 (Lelystad/Harderwijk – Zeewolde/Dronten). Om het kruispunt te realiseren is – zeer ongebruikelijk – de waterkerende Knardijk rigoureus doorsneden. Deze Knardijk is historisch gezien van belang, het is namelijk de omringdijk die ten grondslag ligt aan de drooglegging van Flevoland. De kunsttoepassing moest geïntegreerd worden met het gebied rondom de weg- en waterbouwkundige aanpassing.
Verhaagen kreeg de vraag van Strukton om drie schetsontwerpen te maken
Verhaagen werd door Strukton benaderd, er waren geen andere kandidaten voor de opdracht. Iemand van het bedrijf had haar werk De Blauwe Dromer bij Zeewolde gezien, vond dat mooi en zodoende werd ze gebeld. Deze pragmatische benadering kenmerkt wellicht het gehele proces van de totstandkoming van het kunstwerk: de realisatie van een kunsttoepassing was opgenomen in de opdrachtverstrekking van de provincie aan Strukton. Ze moesten een kunstopdracht verstrekken en dan doen ze dat ook. De Blauwe Dromer is een groot monumentaal werk, Verhaagen kan uitstekend grote (landschappelijke) gebieden aan, en daar vroeg deze opdracht bij de N302 ook om. De provincie wilde dus niet zelf de opdrachtgever van het kunstwerk zijn, wel wilde ze zeggenschap en kunnen kiezen. Daarom kreeg Verhaagen de vraag van Strukton om drie schetsontwerpen te maken en deze werden voorgelegd aan een door de provincie samengestelde kunstcommissie.
Ze koos ervoor om schetsontwerpen te maken voor drie hele verschillende situaties rondom het verkeerspunt
Verhaagen koos ervoor om schetsontwerpen te maken voor drie hele verschillende situaties rondom het verkeerspunt en het lukte haar om er twee te maken waar ze echt achter kon staan; een plan voor het belendende recreatiegebied waar een kunstwerk van Charlotte van Pallandt tot dusverre niet tot zijn recht kwam en het plan waarvoor uiteindelijk gekozen is: Coupure Knardijk.
Een radicale doorsnijding van een dijk wordt coupure genoemd. Om voor passanten ervaarbaar te maken dat ze langs een dijkdoorsnijding rijden, zette Verhaagen de wanden van de coupure door op de kopse kanten van de dijkdoorsnijding en op de bovenkant. Voor de uitvoering koos ze basalt, een robuust en gerecycled materiaal afkomstig van de dijken in Flevoland die op dat moment verbreed werden. Voor Coupure Knardijk moest het basalt opgemetseld worden, een ambacht dat niet veel mensen meer beheersen. Verhaagen vond Serge Ligthart bereid dit te doen, telg uit een familie van steenzetters, zijn grootvader was destijds betrokken bij de aanleg van de Afsluitdijk.
Verhaagen is ervan overtuigd dat als er geen kunstopdracht was verbonden aan deze infrastructurele ingreep de wanden van de coupure in betonnen platen uitgevoerd zouden zijn. Een aanzienlijk goedkoper materiaal maar al na een paar jaar lelijk door de aanslag van het langsrazende verkeer.
Coupure Knardijk is niet herkenbaar als autonoom beeldend kunstwerk, maar is dat erg? Het geeft door zijn monumentaliteit een bijzondere uitstraling aan de plek, de kwaliteit van de omgeving is aanzienlijk verbeterd door de interventie van de kunstenaar. In het oorspronkelijke plan van Verhaagen werd het basalt van onderaf uitgelicht. Zeker in de schemering en ’s avonds zou dat een prachtig effect geven en wellicht meer benadrukken dat het een kunstwerk betreft. Het kunstbudget was hiervoor echter niet toereikend. En hoewel de provincie enthousiast was over het licht, zagen ze geen kans dit financieel alsnog te realiseren.
Coupure Knardijk is niet herkenbaar als autonoom beeldend kunstwerk, maar is dat erg?
Jacqueline Verhaagen heeft zowel Strukton als opdrachtgever, als de samenwerking met de provincie als plezierig ervaren. Ze was al in een vroeg stadium betrokken en werkte aan een gebiedsvisie, samen met de architect en de landschapsontwerper, eveneens ingehuurd door Strukton.
Het voelbaar maken van de dijk voor passanten is altijd het uitgangspunt geweest en dat is gelukt. Of om de gedeputeerde te citeren die in september 2022 het kruispunt officieel opende: “Het is niet alleen een technisch hoogstandje, het is ook een kunstwerk. De basaltwanden liggen onder het viaduct, maar zijn ook nog twaalf meter verlengd. Het symboliseert dat je dóór de dijk Flevoland binnenkomt”.
Dutch 
English