Vrouwendag

Eerder deze maand, op 8 maart, werd Internationale Vrouwendag gevierd. Daar sta ik niet elk jaar bij stil eerlijk gezegd. Onterecht, want onbelangrijk is die viering niet. Zie bijvoorbeeld het onderzoek van Iris Schipper waarin zij laat zien dat met name vrouwelijke kunstenaars wordt afgeraden te beginnen aan kinderen omdat dit hun carrière zou schaden.

Misschien nog steeds een realistisch advies, maar waar het om gaat is dat de oplossing voor dit probleem ergens anders dan bij de vrouwen zelf gezocht zou moeten worden, zoals bij de maatschappelijke randvoorwaarden die bij het opvoeden van kinderen horen. Een stap in die richting is overigens te herkennen in de financieringsregeling ‘Kunstenaar en Kind’ van het Mondriaan Fonds, die bedoeld is voor extra kosten voor kinderopvang bij bijvoorbeeld het inrichten van een tentoonstelling of deelname aan een residency.

Slechts een kwart van de parlementszetels wereldwijd wordt bezet door vrouwen.

Het niet ieder jaar stilstaan bij Internationale Vrouwendag is een luxe die voortkomt uit mijn eigen geprivilegieerde positie en geen rekening houdt met de positie van miljoenen vrouwen wereldwijd die in minder rooskleurige omstandigheden leven, noch met de wetenschap dat van gendergelijkheid wereldwijd geen sprake is. Zo wordt de politiek gedomineerd door mannen: slechts een kwart van de parlementszetels wereldwijd wordt bezet door vrouwen.

Vrouwen verdienen gemiddeld minder dan mannen voor hetzelfde werk en hebben vaker onbetaalde zorgtaken. Gendergerelateerd geweld blijft wereldwijd een groot probleem en zelfs in progressieve landen bestaan nog diepgewortelde stereotypes over vrouwen in leiderschap, waardoor vrouwen minder kansen krijgen om door te stromen naar hoge politieke of bestuursfuncties.

Op Nederlandse kunstacademies zijn vaak meer vrouwelijke dan mannelijke studenten en toch slagen minder vrouwen erin om door te breken in de top van de kunstwereld

Ook in de beeldende kunstwereld speelt genderongelijkheid een rol. Ondanks de groeiende erkenning van vrouwelijke en non-binaire kunstenaars, worden kunstcollecties, prijzen, tentoonstellingen en marktprijzen nog gedomineerd door de keuze voor mannenlijke deelnemers. In grote musea en galerieën wereldwijd is veel meer kunst van mannen te vinden dan kunst van vrouwen: een studie uit 2019 in de VS toonde aan dat elf procent van de kunstwerken in museumcollecties door vrouwen is gemaakt, een onderzoek uit 2020 door Mama Cash en Atria wees uit dat in de vier grootste Nederlandse musea (Rijksmuseum, Stedelijk Museum, Van Gogh Museum en Mauritshuis) slechts dertien procent van de solo-exposities tussen 2009 en 2019 aan vrouwelijke kunstenaars werd gewijd. Op Nederlandse kunstacademies zijn vaak meer vrouwelijke dan mannelijke studenten en toch slagen minder vrouwen erin om door te breken in de top van de kunstwereld. De duurst verkochte werken van vrouwelijke kunstenaars blijven qua prijs ver achter bij die van mannen. Kunstgeschiedenis wordt nog steeds gedomineerd door namen als Picasso, Van Gogh en Rembrandt, terwijl vrouwelijke kunstenaars als Artemisia Gentileschi, Hilma af Klint en Lee Krasner veel minder erkenning kregen (en krijgen). Enzovoort.

Gelukkig zijn er ook genoeg positieve geluiden en bewegingen, maar toch, omdat Internationale Vrouwendag verder reikt dan ieders eigen leven, blijft het belangrijk bij deze dag stil te staan. Volgend jaar weer!

Meer informatie

– Man verdient 50% meer in kunstwereld
– Seksisme in de beeldend kunst in cijfers
– Meer informatie algemeen