In rechtReeKs neemt de Kunstenbond, vakbond voor kunstenaars en iedereen die werkt in de culturele en creatieve sector, een juridisch onderwerp onder de loep dat essentieel is voor de beroepspraktijk van de kunstenaar. Deze editie een update over AI. Advocaat Jet Hootsmans benadrukt opnieuw waarom het belangrijk is om je werk tegen gebruik door AI te beschermen en tipt hoe je dat nu snel en makkelijk kunt regelen.
Bij elke tekst in de serie rechtReeKs kiest de Kunstenbond een passende afbeelding gemaakt door één van haar aangesloten kunstenaars, die geen relatie heeft met de kwesties in het artikel. Dit keer: Jak Beemsterboer, Reconstruction: Nikita, 27,5 x 33 cm, handgemaakte collage van tijdschriftfoto’s, 2024.
Volgens mij is het de hoogste tijd voor een update over kunstmatige intelligentie, ofwel AI. Vorig jaar november schreef ik er hier voor het eerst over. Ik beschreef dat je je werk kunt beschermen met een opt-out en gaf daarvoor een aantal handvatten.
De hoogste tijd voor een update over kunstmatige intelligentie
Waar de resultaten van AI-programma’s toen nog niet fantastisch waren (Chat GPT leverde mij een verschrikkelijke column vol fouten), is er inmiddels een significante verbetering te zien. In mum van tijd kunnen de meest waanzinnige beelden, teksten en liedjes worden gecreëerd. Zowel nieuw als in de stijl van een bestaande maker. Ik sprak vorige week nog iemand die met AI een beeld had gemaakt dat tot zijn grote ontsteltenis “krankzinnig” veel leek op een kunstwerk op zijn eigen website.
Let wel, ik blijf het herhalen: de resultaten van AI-programma’s zijn alleen mogelijk dankzij de inspanningen van al die menselijke makers wiens werk voor het trainen van deze AI-systemen wordt gebruikt. Zonder dit materiaal, dat de AI-bedrijven zich massaal hebben toegeëigend, waren dit soort uitkomsten niet mogelijk geweest. En dat terwijl AI serieuze gevolgen heeft voor de positie van deze makers omdat het hun werk dreigt over te nemen.
Desondanks staat de verbetering van AI-programma’s in schril contrast tot de mogelijkheid om je aan het gebruik door AI te onttrekken. De overheid heeft nog steeds geen richtlijn ontwikkeld over hoe je precies gebruik moet maken van de opt-out, waarmee je je werk als het ware afmeldt en aangeeft dat het niet voor AI mag worden gebruikt.
Hoe gebruik je de opt-out, waarmee je je werk als het ware afmeldt
De opt-out is eigenlijk ook de omgekeerde wereld. In plaats dat wordt gevraagd of je werk mag worden gebruikt, moet je aan-geven dat je dit niet wil. Daar is dus actie voor nodig, en die kan best ingewikkeld zijn én vraagt om waakzaamheid.
Zie mijn eerdere column, maar denk ook aan Meta. In mei 2024 kondigde zij nieuwe privacy voorwaarden aan waarin werd geregeld dat de gegevens op alle Facebook en Instagram-accounts kon worden gebruikt voor het trainen van AI (ook het auteurs-rechtelijk beschermde materiaal). Als gebruiker kon je hier alleen onderuit met een onderbouwd bezwaar dat binnen een maand na de aankondiging moest worden ingediend.
Adobe kwam ook met nieuwe voorwaarden en maakte het nog bonter. Zij verschafte zichzelf toegang tot al het materiaal dat door de gebruikers in haar programma’s wordt gemaakt, geüpload en geïmporteerd en gaf zichzelf toestemming dit zelf te gebruiken, dus ook voor het trainen van AI. De wijziging verscheen in een pop-up en de enige manier om verder te kunnen werken was het accepteren daarvan. Velen hebben dit waarschijnlijk gedaan.
Een standaard waarmee je op een simpele en snelle manier het gebruik van je werk door AI kunt verbieden
Na klachten bij diverse Europese privacytoezichthouders is de wijziging van Meta voorlopig van de baan. Ook de voorwaarden van Adobe zijn aangepast. De gang van zaken veroorzaakte zo veel ophef dat gebruikers hun abonnement in groten getale opzegden. Bij Adobe ontstond paniek en een paar dagen na de aankondiging gaf zij aan het werk van haar gebruikers niet voor AI te zullen gebruiken.
De ontwikkelingen zijn duidelijk gaande. Dit betekent ook dat je moet blijven opletten als je je werk niet (ongemerkt) aan AI ter beschikking wil stellen.
Gelukkig is er Opt Out Now! van de Federatie Beeldrecht, een samenwerkingsverband tussen Pictoright, beroepsorganisaties en vakbonden van beeldmakers.
Zij heeft een standaard ontwikkeld waarmee je op een simpele en snelle manier het gebruik van je werk door AI kunt verbieden. Alleen op basis van je naam kun je hier je gehele oeuvre uitsluiten. Uit de voorbeelden van Meta en Adobe blijkt wel dat actie loont. Dat geldt ook hier. Hoe meer mensen de nieuwe standaard gebruiken, hoe sterker het statement dat makers de controle moeten terugkrijgen over hun werk.
De teller loopt!
Dutch 
English